ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙ 2007 Αποφασίζουμε να πάμε στο σπήλαιο του Πανος στην Πάρνηθα, η πορεία άγνωστη για εμάς αλλά δεν ήταν δύσκολο να το εντοπίσουμε αφού είχε παντού σημάδια το μονοπάτι, μια υπέροχη διαδρομή μέσα από πεύκα ελατά και πλατανιά αλλά και καταρρίχηση φτάνουμε στο σπήλαιο. Στο εσωτερικό του διακρίνεις έναν πολύ ωραίο σταλακτιτικο διάκοσμο πολλές νυχτερίδες αλλά και τα σημάδια των επεμβάσεων του ανθρώπου...Ήταν μια πολύ ωραία εκδρομή αλλά δυστυχώς ο παράγων άνθρωπος ήρθε να επιβεβαιώσει με τον χειρότερο τρόπο την παρουσία του σ αυτή την χώρα...Λίγες εβδομάδες αργότερα το τοπίο αυτό είχε περάσει στο παρελθόν...ΟΛΑ ΚΑΗΚΑΝ...ΚΡΙΜΑ... Υ.Γ.ενα βιντεακι μας για αυτα που χασαμε ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Σπήλαιο Πανός Eνα από τα πλέον ενδιαφέροντα σπήλαια είναι το σπήλαιο «Πανός» ή «Λυχνοσπηλιά» ή «Πάνειο aντρο». Bρίσκεται στην αριστερή πλαγιά της χαράδρας της Γκούρας σε υψόμετρο 770 μ., στο βουνό Ταμίλθι, στους νοτιοδυτικούς πρόποδες της Πάρνηθας, του Δήμου Φυλής. Η πρόσβαση γίνεται από την Αγ. Τριάδα, αλλά και από το φρούριο Φυλής μέσω του ρέματος και με ανάβαση στη δυσπρόσιτη πλαγιά. Χρειάζεται προσοχή για να φθάσει κανείς στο πλάτωμα που περιβάλλεται από βραχώδεις όγκους, στους οποίους υπάρχουν λαξευμένες οπές. Ο χώρος παρουσιάζει εικόνα κατακρήμνισης, λόγω γεωτεκτονικής δράσης που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία της χαράδρας Κελάδωνα (αρχαία ονομασία της σημερινής Γκούρας). Στους βράχους, γύρω από τη σχεδόν καλυμμένη από πλατάνια είσοδο του σπηλαίου, υπάρχουν λαξευμένες από την αρχαιότητα υποδοχές για τοποθέτηση των αναθημάτων. Εκεί υπήρχαν χαραγμένες επιγραφές, από τις οποίες μόνο μία κατορθώθηκε να αναγνωσθεί από τους αρχαιολόγους στα τέλη του 19ου αι. Eτσι αποκαλύφθηκε τόσο το αρχαίο όνομα της ρεματιάς (Κελάδων), όσο και του θεού (Παν). Tο ιερό αυτό σπήλαιο, στο οποίο λατρευόταν ο Πάνας, ο τραγοπόδαρος θεός των αρχαίων, προστάτης των βουνών, των δασών, των σπηλαίων, αλλά και των ποιμνίων, έχει είσοδο κωνικού σχήματος που εντυπωσιάζει τον επισκέπτη. Οδηγεί σε στενόμακρη αίθουσα, μήκους 68 μ. περίπου και πλάτους κυμαινόμενου μέχρι 15 μ. Από υπερυψωμένο στενότατο πέρασμα αριστερά, οδηγούμαστε σε δεύτερη μικρή αίθουσα που έγινε ευρύτερα γνωστή μόλις το 1960 από τον σπηλαιολόγο Γιάννη Ιωάννου. Eχει μήκος 20 μ., πλάτος 9 μ. και ύψος 4 μ. και μεγάλη λιθωματική λεκάνη από όμορφο σταλαγμιτικό υλικό, άλλοτε γεμάτη νερό και με λευκούς σταλακτίτες. Από αυτή την αίθουσα υπάρχει, σε ψηλότερο σημείο της, δεύτερη αλλά απρόσιτη έξοδος - είσοδος. Το δάπεδο της πρώτης αίθουσας είναι σκεπασμένο σε μεγάλο μέρος του από πετρωμένες ροές (goors), οι οποίες έχουν σχηματίσει στο κέντρο του σπηλαίου μεγάλες λιθωματικές λεκάνες. Oι τελευταίες παλαιότερα ήταν γεμάτες νερό, καθώς στο σπήλαιο υπήρχαν τρεις πηγές. Σε μία από αυτές ο Ι. Πετρόχειλος βρήκε το 1952 πολλά niphargos (τυφλά υδρόβια αμφίποδα). Ο σταλακτιτικός διάκοσμος του σπηλαίου είναι μαυρισμένος από τα λυχνάρια, τους πυρσούς και τα ξύλα που χρησιμοποιούσαν για φωτισμό οι προσερχόμενοι για τη λατρεία του Πάνα, αλλά και κατά τους χριστιανικούς χρόνους. Tο σπήλαιο ονομάζεται και «Λυχνοσπηλιά», χάρη στα πολυάριθμα λυχνάρια, περί τα 2.000, που βρέθηκαν κατά την αρχαιολογική έρευνα, η οποία προσδιόρισε τρεις περιόδους χρησιμοποιήσεως του σπηλαίου. Το ανώτερο στρώμα φθάνει έως τα μεσαιωνικά χρόνια. Σε αυτό βρέθηκαν τα λυχνάρια, μία χρυσή πόρπη, χάλκινα νομίσματα και ιατρικά εργαλεία, που οδηγούν στο συμπέρασμα ότι στο σπήλαιο λατρεύονταν επίσης ο Ασκληπιός και οι Νύμφες. Το μεσαίο στρώμα αποκάλυψε θραύσματα αγγείων από τους προχριστιανικούς χρόνους έως τον 5ο αι., πήλινα ειδώλια, μικρά ανάγλυφα και αγάλματα με τον Πάνα και τις Νύμφες και θυμιατήρια που επιβεβαιώνουν τη λατρευτική χρήση του σπηλαίου. Το κατώτερο στρώμα αποκάλυψε θραύσματα κεραμικής προϊστορικής τέχνης και μερικά μυκηναϊκά. Το σπήλαιο του Πανός είναι «ζωντανό» σπήλαιο, καθώς παρουσιάζει σταγονορροή, και έχει δική του πανίδα, κυρίως από νυχτερίδες, αλλά και δολιχόποδα. Βιβλιογραφία: Xάρις Δεληγιώργη, (1980) «H σπηλιά, ναός του θεού Πάνα- Λυχνοσπηλιά ή Αντρο Πάνα Πάρνηθας», ΔΕΛΤΙΟΝ Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, τόμ. 17. Iωάν. Ιωάννου, (1961) «Το σπήλαιον του Πανός στην Πάρνηθα», ΔΕΛΤΙΟΝ Ελληνικής Σπηλαιολογικής Εταιρείας, τόμ. 6, τ. 3.