ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

Βρίσκονται στο Δ.Μύτικα στον κόμβο που ενώνει τα τρία χωριά Μύτικα - Αφράτι - Φύλλα

Η νήσος Εύβοια καταλήφθηκε το 1205 από το Φλαμανδό σταυροφόρο Ζακ Ντ' Αβένζ, που έχτισε φρούριο στη μέση του Ευρίπου και εγκατέστησε σε αυτό φρουρά. Λίγο καιρό μετά, ο Ντ' Αβένζ λάβαινε μέρος με τους άλλους Φράγκους στην κατάκτηση της Πελοποννήσου και φονεύθηκε κατά την πολιορκία της Κορίνθου, σε μία έξοδο του Λέοντος Σγουρού.

Ο Λομβαρδός τότε βασιλιάς της Θεσσαλονίκης, στην επικράτεια της οποίας είχε υπαχθεί η Εύβοια, παραχώρησε το νησί σε τρεις Λομβαρδούς ευπατρίδες από την Ιταλική πόλη Βερόνα. Από τους τρεις αυτούς που ονομάστηκαν τριτημόριοι, ο μεν Πεγοράρος Ντεϊ Πεγοράρι έλαβε τη βόρειο Εύβοια, ο Γυβέρτος το μέσο του νησιού και ο Ροβανός Δαλεκατσέρι τη νότιο Εύβοια.


Οι νέοι κύριοι του νησιού φρόντισαν να οχυρώσουν την πλούσια κτίση τους για να διαιωνίσουν την παραμονή τους εκεί, καθώς και να εξασφαλίσουν τις γαίες που απέκτησαν με το σπαθί.

Για το λόγο αυτό κατασκεύασαν ψηλούς ορθογώνιους πύργους σε διάφορες τοποθεσίες της Εύβοιας, κατάλληλους για την άμυνά τους και την υπεράσπιση των τοποθεσιών πάνω στις οποίες δεσπόζουν. Πολλοί από αυτούς τους πύργους στέκουν ακόμα όρθιοι, μάρτυρες της πολυτάραχης μεσαιωνικής ιστορίας του νησιού.


Αξίζει να παρατηρήσουμε ότι οι πύργοι της Εύβοιας ανήκουν σε μια κατηγορία αμυντικών οικοδομημάτων, η οποία αναπτύχθηκε κατά τον 11ο αιώνα και ήταν πολύ διαδεδομένη στη μεσαιωνική Ευρώπη.

Δείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής είναι διάσπαρτα σε ολόκληρη τη Δυτική και Κεντρική Ευρώπη. Πύργοι της ίδιας εποχής με τους Ευβοϊκούς, με είσοδο πάνω από την επιφάνεια του εδάφους, συναντώνται σε τόπους πολύ μακρινούς από την Εύβοια, όπως η Ιρλανδία και η Σκοτία, πράγμα που μαρτυρά την ενότητα της Ευρωπαϊκής Ιστορίας.

Γενικά, η ύπαρξη πύργων μέσα ή κοντά σε οικισμό με στόχο την άμυνα της Κοινότητας φανερώνει την παλαιότητα και τη συνεχή οίκηση των οικισμών αυτών. Φανερώνει ακόμη την ευφορία και την έκταση των καλλιεργήσιμων εδαφών, καθώς και το πυκνοκατοικημένο των περιοχών όπου βρίσκονται οι πύργοι.

Πράγματι, η περιοχή της Κεντρικής Εύβοιας, στην οποία είχε κατασκευαστεί μεγάλος αριθμός πύργων, μπορεί να θεωρείται ως η πιο πυκνοκατοικημένη και η πιο πλούσια αγροτική περιοχή της Εύβοιας, κατά την είσοδο της Φραγκοκρατίας.

Στην καρδιά του Ληλαντίου πεδίου, πάνω σε ένα βραχώδες, αλλά ομαλό ύψωμα με δύο κορυφές, από τη βάση του οποίου περνά ο Λήλαντας ποταμός, είναι κτισμένοι δύο πύργοι οι οποίοι σώζονται σε αρκετά καλή κατάσταση. Οι δύο αυτοί πύργοι είχαν ως αποστολή, εκτός των άλλων, να ελέγχουν και να ασφαλίζουν τα νερά του ποταμού για την καλύτερη ύδρευση της Χαλκίδας και το πότισμα του πλούσιου κάμπου. Οι πηγές αναφέρουν ότι το 1429 σε έναν από τους δύο πύργους πιθανότατα κατοικούσε ο ποταμάρχης, δηλαδή, ένας Βενετός αξιωματούχος που επιτηρούσε τη ροή του ποταμού, την άρδευση των αγρών και την συντήρηση του ΄θαυμαστού υδροδοτικού συστήματος της Χαλκίδας.

Όμως οι πύργοι είχαν άλλο βασικό προορισμό. Σε αυτούς έβρισκαν καταφύγιο οι ντόπιοι σε περίπτωση ληστρικών, πειρατικών ή άλλων εχθρικών επιδρομών. Οι φρουροί των πύργων αγνάντευαν το ορίζοντα κα αμέσως ειδοποιούσαν τους κατοίκους για τον κίνδυνο, ώστε να προφτάσουν να κλειστούν στους πύργους και τα κάστρα ή να βρουν καταφύγιο μέσα στα πυκνά δάση και τα βουνά, αποφεύγοντας κατ' αυτό τον τρόπο το θάνατο ή την αιχμαλωσία.

Ο πρώτος από ανατολικά πύργος είναι τετράγωνος, έχει πλάτος 6,10 μ. και άλλο τόσο μήκος. Η είσοδος του πύργου βρίσκεται σε ύψος 6 μ. από την επιφάνεια του εδάφους. Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο του πύργου αυτού, ο οποίος χρονολογείται από τον 15ο αιώνα, είναι τα τέσσερα κυκλικά ανοίγματα στο ψηλότερο τμήμα του, που δίνουν την εντύπωση ότι ο πύργος έφερε δίσκους ρολογιών και στις τέσσερις πλευρές του. Δε αυτή την περίπτωση, ο πύργος του Ληλάντιου πεδίου πρέπει να θεωρηθεί ως ο παλαιότερος πύργος ρολογιού στην Ελλάδα, ίσως και σε ολόκληρη τη Βαλκανική Χερσόνησο.

Ο άλλος πύργος έχει μήκος 7,5 Μ. και 7 μ. πλάτος. Οι θυρίδες για τα ελαφρά όπλα που βρίσκονται στο κατώτερο τμήμα της τοιχοποιίας του, καθώς και οι επάλξεις σχήματος Μ, υποδηλώνουν τον πολεμικό χαρακτήρα του οικοδομήματος.

Και οι δύο πύργοι είναι κατασκευασμένοι με αργούς (ακατέργαστους) λίθους, τοποθετημένους όμως με πολλή επιμέλεια και συγκολλημένους με ασβεστοκονίαμα.
Σε πολλά σημεία της αργολιθοδομής έχουν τοποθετηθεί κομμάτια από οπτόπλινθους για μεγαλύτερη αντοχή και στερεότητα.
href="http://www.lilantio.gr/article.php?cat=21

ΠΗΓΗ ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ