ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

Η Πύρριχος μαζί με τον οικισμό Χειμάρα αποτελούν το τοπικό διαμέρισμα Πυρρίχου. Η Πύρριχος, κατά το Παυσανία,«του ποταμού δε σταδίους τεσσαράκοντα απέχει Πύρριχος εν μεσογαία».
πήρε το όνομα του από το θεό Πύρριχο ή από τον Πύρρο το γιο του Αχιλλέα, γεγονός που δείχνει για τις σχέσεις του Αχιλλέα με τη Λακωνία.


Όμως υπάρχει και η εκδοχή ότι πήρε το όνομα του από τη "πύρριχον γην", δηλαδή για μια περιοχή που είχε ξανθοκόκκινο, ρούσο χρώμα. Από τα αξιοθέατα που είδε ο Παυσανίας σημείωσε το ιερό της Αρτέμιδος που επονομαζόταν Ασταρτεία,

γιατί στη θέση αυτή σταμάτησε η προς τα εμπρός εκστρατεία των Αμαζόνων, και ένα ιερό του Αμαζονίου Απόλλωνος. Τα αγάλματα των δύο θεών ήταν ξόανα τα οποία είχαν φέρει κατά τη παράδοση γυναίκες από το Θερμώδοντα, δηλαδή το ποτάμι στον Εύξεινο Πόντο στις όχθες του οποίου λεγόταν ότι ζούσαν οι Αμαζόνες. Επίσης , σύμφωνα με το Παυσανία η ύδρευση των κατοίκων γινόταν από πηγάδι, το οποίο πρέπει να είναι ένα από τα δύο που υπάρχουν ακόμα και σήμερα στον οικισμό του Πυρρίχου.



Επιτύμβιες επιγραφές και άλλα ευρήματα υστερορρωμαϊκών χρόνων, αλλά και πρώιμων χριστιανικών, δείχνουν ότι τα χρόνια εκείνα η Πύρριχος είχε κάποια ακμή.



Αλλα ιστορικά στοιχεία

Την περίοδο της ακμής της Σπάρτης κατοικείτο από Περιοίκους και υπαγόταν στην επικράτεια της Λακεδαίμονος.

Αργότερα με την έναρξη της Ρωμαϊκής εποχής η Πύρριχος υπήρξε μία από τις 18 πόλεις τού Κοινού των Ελευθερολακώνων όπως η Λας και το Οίτυλο.



Κατά την επανάσταση του 1821 στην περιοχή που είναι πλησίον του Δηρού, οι Μανιάτες ώς γνωστόν αντιστάθηκαν στην απόπειρα απόβασης στην Μάνη από τον Ιμπραήμ με επιτυχία. Ανάμνηση τής ένδοξης νίκης αποτελεί το έμμετρο που λέγεται ακόμη και στις μέρες μας.

«Αν σου ξαναρέσει Τούρκο ξαναπέρνα από τον Πούρκο, Τούρκο αν σου καλοφάνει ξαναπάτα τη τη Μάνη».

Πούρκος (Πούρχος) είναι το όνομα Πύρριχος έτσι όπως παραφρασμένο έφτασε μέχρι σήμερα. Εδώ ήταν και η ιδιαίτερη πατρίδα του ήρωα Κροκόδειλου Κλαδά, που οργάνωσε την επανάσταση το 1470, του οποίου η μητέρα καταγόταν από τους Αγίους Σαράντα της Βορείου Ηπείρου.
Πληροφορίες από Ιστορία Μάνης, του Ανάργυρου Κουτσιλιέρη, εκδόσεις Παπαδήμα.
Παυσανίου, Λακωνικά, του Ιωάννη, Β.Βίγλα, εκδόσεις Μοριάς. Ανατολικη Μανη

Πηγή ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ