ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

ΜΙΑ ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ Σ΄ΕΝΑΝ ΚΟΣΜΟ ΠΟΥ ΖΕΙ ΑΝΑΜΕΣΑ ΜΑΣ... κάνε μια παύση στην ανία σου...

Πέμπτη, Ιανουαρίου 02, 2020

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΕΝΟΣ ΠΡΟΑΝΑΓΓΕΛΘΕΝΤΟΣ ΘΑΝΑΤΟΥ- ΑΡΧΑΙΑ ΣΤΑΘΜΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

Αναρτήθηκε από ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ






Θα ξεκινήσω και θα τελειώσω το άρθρο με τον ίδιο τρόπο...
Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον
στο μέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε
αφού η ιστορία σας ανήκει
σαρώστε το λοιπόν αν επιμένετε

Στ' αυτιά μου δε χωράνε υποσχέσεις
το έργο το `χω δει μη με τρελαίνετε
το πλοίο των ονείρων μου με πάει
σε κόσμους που εσείς δεν τους αντέχετε

Μένω μονάχος στο παρόν μου
να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται
κι ας έχω τις συνέπειες του νόμου
συνένοχο στο φόνο δε θα μ' έχετε

Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον
το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα σας
ξεγράψτε με απ' τα κατάστιχά σας

στον κόπο σας δεν μπαίνω και στα έργα σας


...Ρώτησε κάποτε η δημοσιογράφος Ν. Κοντράρου-Ρασσιά την αρχαιολόγο Όλγα Ζαχαριάδου για τα χρόνια ανασκάφων στο Μετρό της Αθήνας, τα αρχαία της πλατείας Συντάγματος και τους ιστορικούς τάφους των πολεμιστών της οδού Λένορμαν...
Σώθηκε τίποτα από όλα αυτά;

«Τίποτε. Ευτυχώς έμεινε η βραβευμένη ταινία μικρού μήκους "Σεμνών Θεών" (από μια κεραμίδα με την επιγραφή σεμνές θεές-Ερινύες) που γύρισε εκεί ο Φίλιππος Κουτσαφτής».https://www.dailymotion.com/video/xzna2h
Μια απάντηση γροθιά στα στομάχια όλων όσων αγαπάνε και αγωνίζονται για την διάσωση της ιστορίας μας...

Η απόφαση-σκάνδαλο από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο για προσωρινή απόσπαση των αρχαιολογικών ευρημάτων του σταθμού της Βενιζέλου στις 19/12/19 ανοίγει τον δρόμο για το πετσόκομμά τους και την σταδιακή τους εξαφάνιση. Δυστυχώς, στις περιπτώσεις που κατά το παρελθόν είχε προκριθεί η ίδια λύση, τα αρχαία που τελικά επεστράφησαν ήταν πολύ λιγότερα από αυτά που αποσπάστηκαν. Ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εξαφανίστηκαν από προσώπου γης...



ΙΣΤΟΡΙΚΟ
Ο σταθμός Βενιζέλου ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 2007 και αφού πρώτα το ΚΑΣ (2005) είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της κατασκευής του σταθμού και ενώ γνώριζε και τις πιθανότητες εύρεσης αρχαιοτήτων στην περιοχή, με καθαρό μήκος 76.60μ. και καθαρό πλάτος 19.75μ. Σύμφωνα με τον αρχικό σχεδιασμό, το βάθος του σταθμού θα έφτανε τα 27μ. και θα αποτελούνταν από τέσσερα υπόγεια επίπεδα. Το έδαφος της περιοχής του σταθμού σε βάθος 11μ. αποτελείται από τεχνητές επιχώσεις, δηλαδή αρχαιολογικά στρώματα.

Το 2012 κατά τις ανασκαφικές εργασίες αποκαλύφθηκε η μνημειακή φάση της πόλης, αποτελούμενη από τη διασταύρωση των οδών Decumanus Maximus και Cardo, στη θέση της σημερινής διασταύρωσης Εγνατίας και Βενιζέλου. Από το 2012 ως το 2016, δεν πραγματοποιείται καμία εργασία στο Σταθμό Βενιζέλου, λόγω της διαμάχης για την τύχη των αρχαιοτήτων και τα εκτεταμένα οικονομικά προβλήματα της αναδόχου εταιρίας. Έτσι φτάνουμε στο 2017, όπου με την Υπουργική Απόφαση ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΣΠΑΕ/41484/24488/1402/162/10.2.2017 (ΑΔΑ: 7ΝΦ14653Π4-Ζ91) αποφασίζεται από το Υπουργείο Πολιτισμού ο επανασχεδιασμός του Σταθμού Βενιζέλου με την διατήρηση κατά χώρα των αρχαιοτήτων.

Πώς θα γινόταν αυτό; Στις δύο άκρες του σταθμού, ανατολικά και δυτικά θα κατασκευαστούν δύο φρεάτια με μικροπάσσαλους. Τα δύο φρεάτια θα ενωθούν μεταξύ τους με υπόγεια σήραγγα κάτω από τη θέση των αρχαίων με τη μέθοδο ΝΑΤΜ. Από εκεί και κάτω θα πραγματοποιηθεί κανονικά η κατασκευή των υπόλοιπων επιπέδων του σταθμού. Στους μήνες που ακολούθησαν την Υπουργική Απόφαση, μέσα στο 2017, αναρτήθηκαν από την Αττικό Μετρό, στη Διαύγεια, δύο επιπλέον αποφάσεις με θέμα: Επανασχεδιασμός του Σταθμού «Βενιζέλου» με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων (ΑΔΑ: 7ΚΕΙ46Ψ8Ο3-ΑΦΨ και ΑΔΑ: Ψ97846Ψ8Ο3-ΖΓ5).


Τι προβλέπουν οι τρεις παραπάνω οι αποφάσεις; Την εκπόνηση των μελετών: 1. Μελέτη Προστασίας των Αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια του έργου κατασκευής του Σταθμού, και κατά κύριο λόγο για την κατασκευή της πλάκας οροφής. 2. Μελέτη κατασκευής μικροπασσάλων αντιστήριξης για την κατασκευή των φρεατίων αερισμού στην ανατολική και δυτική πλευρά του σταθμού. 3. Εκπόνηση Οριστικών Μελετών επιπέδου 1 (στατικές, αρχιτεκτονικές και ηλεκτρομηχανολογικές) για την διάνοιξη της σύραγγας κάτω από τα αρχαία. 4. Εκπόνηση πρόσθετων μελετών παράκαμψης δικτύων κοινής ωφέλειας, εκπόνηση πρόσθετων κυκλοφοριακών μελετών και προκαταρτικών εργασιών διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων. 5. Προσαρμογή της μελέτης της πλάκας οροφής του σταθμού υπό τον επανασχεδιασμό του σταθμού.

Υπάρχουν όμως αυτές οι μελέτες; Αν υπάρχουν έχει κατασκευαστεί μέχρι σήμερα τίποτα;     1. Για την μελέτη προστασίας των αρχαιοτήτων. Στις 09/08/2017 και στις 26/04/2018 αναρτώνται στη διαύγεια οι εγκρίσεις της μελέτης προστασίας των αρχαιοτήτων κατά τη διάρκεια κατασκευής του σταθμού (ΑΔΑ: Ω0ΓΗ4653Π4-ΠΦΕ και ΑΔΑ: ΩΔΘΝ4653Π4-Δ3Ζ). Τον Ιούνιο του 2019, σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Αττικό Μετρό, (https://www.ametro.gr/?page_id=156) ολοκληρώθηκαν όλες οι εργασίες προστασίας των αρχαιοτήτων.  Όχι μόνο δηλαδή υπάρχει μελέτη, αλλά τελείωσε και η σχετική κατασκευαστική εργασία. 2. Για τις μελέτες των μικροπασσάλων των φρεατίων αερισμού. Στις 09/08/2017 αναρτήθηκε στη διαύγεια η έγκριση της μελέτης κατασκευής μικροπασσάλων προσωρινής αντιστήριξης φρεατίων (ΑΔΑ: Ω0ΓΗ4653Π4-ΠΦΕ). Και πάλι σύμφωνα με την επίσημη ιστοσελίδα της Αττικό Μετρό, τον Νοέμβριο του 2017 κατασκευάστηκαν οι μικροπάσσαλοι αντιστήριξης για την κατασκευή των φρεατίων. Άρα και σε αυτή την περίπτωση όχι μόνο υπάρχει μελέτη, αλλά έχει τελειώσει και η σχετική κατασκευαστική εργασία. 3. Για τις Οριστικές Μελέτες επιπέδου 1 (στατικές, αρχιτεκτονικές και ηλεκτρομηχανολογικές) για την διάνοιξη της σήραγγας. Στις 29/8/2019 αναρτήθηκε στη διαύγεια (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι) έγκριση καταβολής πληρωμής 829.918,65€, για τις Οριστικές μελέτες επιπέδου 1 (στατικές-αρχιτεκτονικές-ηλεκτρομηχανολογικές) του επανασχεδιασμένου Σταθμού Βενιζέλου με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων. Συνεπώς και μελέτη υπάρχει και χρήματα δόθηκαν.  Συνεπώς οι οριστικές Μελέτες επιπέδου 1 (στατικές-αρχιτεκτονικές- ηλεκτρομηχανολογικές), που καθορίζουν μεταξύ άλλων τον τρόπο που θα γίνει η σήραγγα κάτω από τα αρχαία, υπάρχουν, έχουν γίνει αποδεκτές και έχει πληρωθεί το αντίτιμο στην ανάδοχο εταιρία. 4. Εκπόνηση μελετών παράκαμψης δικτύων και προκαταρτικών εργασιών διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων. Σε επόμενη παράγραφο του εγγράφου (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι) εγκρίνεται η καταβολή πληρωμής 528.602,70€ για την υλοποίηση των εργασιών παράκαμψης δικτύων και διαμόρφωσης εργοταξιακών χώρων. Άρα όχι μόνο υπάρχουν οι σχετικές μελέτες, αλλά έχουν γίνει οι απαραίτητες εργασίες και έχει πληρωθεί το αντίτιμο στην ανάδοχο εταιρία. 5. Προσαρμογή της μελέτης της πλάκας οροφής του σταθμού υπό τον επανασχεδιασμό Όπως παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Υπουργός και ο Διευθυντής του έργου του Μετρό Θεσσαλονίκης, η πλάκα οροφής του σταθμού έχει γίνει και έχει προσαρμοστεί στον επανασχεδιασμό του σταθμού.   Άρα δύο χρόνια μετά την Υπουργική Απόφαση, με την οποία εγκρίνεται η κατασκευή του σταθμού με κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων και τις επακόλουθες αποφάσεις της Αττικό Μετρό του 2017, έχει υλοποιηθεί το σύνολο των μελετών που είχαν οριστεί και σημαντικό τμήμα των κατασκευαστικών εργασιών. Γιατί λέει ο Υπουργός ότι δεν υπάρχουν μελέτες; Όπως φαίνεται από τον τίτλο της σύμβασης κατασκευής του Μετρό Θεσσαλονίκης «Μελέτη, Κατασκευή και Θέση σε Λειτουργίας του Μετρό Θεσσαλονίκης», το στάδιο εξέλιξης των μελετών και της κατασκευής είναι παράλληλα στο έργο. Δηλαδή, ενώ κατασκευάζεται για παράδειγμα η πλάκα οροφής ενός σταθμού, είναι υπό εξέλιξη η μελέτη για την κατασκευή της πλάκας του επιπέδου των εκδοτηρίων ή π.χ. της πλάκας του επιπέδου της αποβάθρας, ώστε να ενσωματώνονται τα νέα κατασκευαστικά στοχεία κάθε φορά. Στη περίπτωση της Βενιζέλου έχει κατασκευαστεί η πλάκα οροφής και είναι υπό εξέλιξη οι μελέτες των στατικών και αρχιτεκτονικών για την κατασκευή της σήραγγας κάτω από τις αρχαιότητες. Συγκεκριμένα το πρώτο στάδιο εκπόνησης των μελετών έχει ολοκληρωθεί και πληρωθεί (ΑΔΑ: 911Φ46Ψ8Ο3-92Ι). Σύμφωνα μάλιστα με τον, για λίγες ακόμα μέρες, πρόεδρο της Αττικό Μετρό, Γιάννη Μυλόπουλο, έχει υποβληθεί από τον ανάδοχο, τέλος Ιουνίου με καθυστέρηση και το επόμενο στάδιο των μελετών και βρίσκεται υπό έλεγχο Άρα σίγουρα υπάρχει εργοτάξιο, σίγουρα υπάρχουν μελέτες και σίγουρα έχει κατασκευαστεί τμήμα του έργου, με το κόστος των εργασιών να υπερβαίνει τα 5 εκατομμύρια. Αυτό σημαίνει πως ο σταθμός «Βενιζέλου» είναι προχωρημένος; Με δεδομένο πως οι κατασκευαστικές εργασίες επανεκκινήθηκαν το 2017, ο σταθμός Βενιζέλου θέλει ακόμα χρόνο για να ολοκληρωθεί. Όμως, όπως φαίνεται από την πληθώρα των σχετικών ανακοινώσεων στη διαύγεια, έχουν εγκριθεί και εξελίσσονται διαρκώς οι μελέτες, ενώ συνεχίζει και η κατασκευή του σταθμού. Τι απομένει; Να βρεθούν από ιδίους εθνικούς πόρους τα χρήματα που υπολείπονται για την ολοκλήρωση του σταθμού, κόστος που υπολογίζεται από 25-30 εκ. ευρώ, όπως άλλωστε αναμένεται να συμβεί και αν επιλεγεί η απόσπαση και τοποθέτηση των αρχαιοτήτων με κόστος εκεί ανυπολόγιστο, αφού ούτε μελέτη υπάρχει ούτε μπορεί κανείς να εγγυηθεί με σιγουριά ότι το μνημειακό σύνολο θα επανατοποθετηθεί αυτούσιο στη θέση του, χωρίς αλλοιώσεις, ότι δεν θα βρεθεί κάτω από την απόσπαση πχ υδράργυρος επικίνδυνος που θα οδηγήσει σε νέες οικονομικές και όχι μόνο περιπέτειες κλπ. Το ερώτημα λοιπόν παραμένει. Γιατί, ενώ υπάρχει λύση που εφαρμόζεται, η οποία μάλιστα παράγει προστιθέμενη αξία για την πόλη με την διατήρηση των αρχαιοτήτων κατά χώρα, ο Υπουργός Υποδομών εμμένει στο ότι δεν έχει γίνει τίποτα; Μάλλον δεν θα μάθουμε. Ιστορία λοιπόν ή παραμύθια; Τα αρχαιολογικά ευρήματα του σταθμού Βενιζέλου αποκάλυψαν την ιστορία της Θεσσαλονίκης. Οι αναρτήσεις στην διαύγεια αποκαλύπτουν την ιστορία της προόδου της κατασκευής του σταθμού. Οτιδήποτε άλλο είναι παραμύθια, αποπροσανατολιστικό και ύποπτο.


ΟΙ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΕΙΑΣ ΚΑΙ Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΚΑΣ
Το 2017 το ΚΑΣ αποφασίζει την κατά χώραν διατήρηση των αρχαιοτήτων με τον πρόεδρο της Αττικό μετρό να μιλάει για την πολιτική της συνεργασίας των εμπλεκόμενων φορέων τα τελευταία δυο χρόνια, μια πολιτική που όπως τόνισε χαρακτηριστικά «ξαναέβαλε το μετρό στις ράγες του», ενώ στην αρχή της ομιλίας του δεν απέφυγε να κάνει αναφορές στην έναρξη του έργου, τη διακοπή του στα 2014, τις παθογένειες των συνεργασιών, το «ανιστόρητο, διχαστικό και ταπεινωτικό δίλημμα ή αρχαία ή μετρό» που είχε τεθεί. Πρόσθεσε ότι ήταν οι ιδεοληψίες και όχι τα αρχαία που καθυστέρησαν την πορεία των εργασιών.
Σύμφωνα με τον κ.Μυλόπουλο, η Αττικό Μετρό Α.Ε. αναγορεύθηκε πρωταθλήτρια το 2017 στην απορροφητικότητα των αντίστοιχων πόρων, ενώ η πρόοδος του έργου έχει ως εξής: Το μήκος της βασικής γραμμής του μετρό είναι 9,6 χιλιόμετρα. Οι σταθμοί της είναι 13. Με το μετρό προβλέπεται να διακινούνται 250.000 επιβάτες καθημερινά. Σήμερα έχει ολοκληρωθεί το 100% των δίδυμων σηράγγων, το 95% των αρχαιολογικών εργασιών, το 84% των έργων πολιτικού μηχανικού, το 45% των αρχιτεκτονικών εργασιών και το 7% των έργων Η/Μ.’’
Με λίγα λόγια τα είχαν βρει σε όλα και δεν υπήρχε λόγος νέας γνωμοδότησης απο το ΚΑΣ...

... το 2019 η νεα κυβέρνηση με παρεμβατικές μεθόδους, καταφέρνει να αλλάξει την σύνθεση του ΚΑΣ και αυτο στους 3 πρώτους μήνες φέρνει δυο ανατρεπιτικές αποφάσεις που αφορουν το Ελληνικό και τον σταθμό της Βενιζέλου.
Η ΑΠΟΦΑΣΗ
Μετά από μια απίστευτη συνεδρίαση, που ξεκίνησε στις 6 χθες το απόγευμα και κράτησε μέχρι αυτή τη στιγμή, 8:30 το πρωί της Πέμπτης, το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε με 13 ψήφους υπέρ και δυο κατά, τον τεμαχισμό και την απόσπαση των Αρχαιοτήτων που βρέθηκαν στο σταθμό της Βενιζέλου. Κατά ψήφισαν η Τζένη Βελένη και ο καθηγητής Βλάσης Κουμούσης. Αποχώρησε στις 4 το πρωί η κ. Ανδρουλιδάκη η οποία και δεν ψήφισε. Από την ψηφοφορία απείχε τελικά και ο κ. Μανώλης Κορρές ο οποίος δήλωσε παρών και δεν ψήφισε στο τέλος.
Κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης έγινε συστηματική προσπάθεια αποδόμησης όλων των προηγούμενων λύσεων της κατά χώρα διατήρησης και παρουσίασης ως μοναδικής λύσης αυτής της απόσπασης.
Είναι χαρακτηριστικό ότι υπήρξαν μέλη του ΚΑΣ που ρώτησαν την Αττικό Μετρό “γιατί δεν καταργείται ο σταθμός και να λειτουργήσει χωρίς αυτόν το μετρό;” για να λάβουν την απάντηση ότι χωρίς αυτόν το Μετρό δεν μπορεί να λειτουργήσει.
Είναι χαρακτηριστικό ότι τα περισσότερα μέλη του ΚΑΣ δεν έχουν επισκεφτεί ποτέ επί τόπου τον σταθμό και δεν έχουν δει τις αρχαιότητες που βρέθηκαν.
Τα μέλη της Κίνησης Πολιτών έδωσαν μια γενναία ομιλία στο ΚΑΣ αν και στην πραγματικότητα το κλίμα ήταν απόλυτα ειρωνικό εναντίον τους από τον Γ.Γραμματέα του Υπουργείου από την αρχή και τους διέκοπτε διαρκώς.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο δήμαρχος Κωνσταντίνος Ζέρβας και ο Περιφερειάρχης Απόστολος Τζιτζικώστας μίλησαν στο ΚΑΣ στις 3 το πρωί ενώ τα μέλη της Κίνησης Πολιτών μπήκαν στην αίθουσα στις 1:45 τη νύχτα μετά από 8 ώρες ορθοστασίας όπως θα διαπίστωσετε και στην εικόνα που είναι τραβηγμένη μετά τα μεσάνυχτα.
ΑΛΛΑ ΠΙΣΤΕΥΑΝ...
Ένα Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο που από τη σύνθεσή του δείχνει πως δεν θα έχει καμία σχέση με τα ΚΑΣ εκείνα των οποίων τα μέλη συμφωνούσαν με ό,τι διέτασσε η πολιτική ηγεσία, συγκρότησε η υπουργός Πολιτισμού κα Λίνα Μενδώνη.
Από τα 17 μέλη του ΚΑΣ στη νέα του σύνθεση επανέρχονται εκ του νόμου η νομική σύμβουλος του κράτους στο ΥΠΠΟΑ και οι γενικές διευθύντριες αρχαιοτήτων και αναστήλωσης αρχαίων μνημείων. 
Υπό τον νέο γενικό γραμματέα Γεώργιο Διδασκάλου, θα είναι πολλά μέλη προηγούμενων ΚΑΣ, και ανάμεσά τους ο ακαδημαϊκός και αρχαιολόγος Μιχάλης Τιβέριος, οι έφοροι αρχαιοτήτων Ελένης Μπάνου, Αναστασία Κουμούση, Ολυμπία Βικάτου, ο καθηγητής αρχαιολογίας και διευθυντής του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Νίκος Σταμπολίδης, ο ομότιμος καθηγητής ΕΜΠ και πρόεδρος της Επιτροπής Συντηρήσεως Μνημείων Ακροπόλεως Μανόλης Κορρές, ο μηχανικός Βλάσσης Κουμούσης, καθηγητής Δομοστατικής του ΕΜΠ και ο αρχιτέκτονας Γεώργιος Πανέτσος, καθηγητής αρχιτεκτονικής και αστικού σχεδιασμού του Πανεπιστημίου Πατρών.
Στα μέλη του ΚΑΣ ανήκουν και οι Μπετίνα Τσιγαρίδα (Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πέλλας), Βαρβάρα Παπαδοπούλου (Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Άρτας), Ναταλία Πούλου (Καθηγήτρια Βυζαντινής Αρχαιολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης), Αικατερίνη Κυπαρίσση- Αποστολίκα (αρχαιολόγος, επίτιμη Διευθύντρια του ΥΠ.ΠΟ.Α που έχει υπηρετήσει ευδοκίμως ως Διευθύντρια Προϊστορικών- Κλασικών Αρχαιοτήτων), και Ντόρα Γαλάνη (αρχιτέκτονας μηχανικός – πολεοδόμος - χωροτάκτης, Προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Πολεοδομίας του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας).
Τα 17 μέλη, μαζί με τους αναπληρωτές τους, καλούνται να σώσουν τη χαμένη τιμή του ανώτατου γνωμοδοτικού συμβουλίου του κράτους επί αρχαιολογικών θεμάτων. Καλούνται να υψώσουν το ανάστημα που πολλοί έχουν αποδείξει επανειλημμένα ότι έχουν, προστατεύοντας αποτελεσματικά τις αρχαιότητες από κάθε επιβουλή. Και με το τελευταίο εννοούμε και την εργαλειοποίηση των αρχαιοτήτων, που κατά τα τελευταία 4,5 χρόνια ήταν καθεστώς στο υπουργείο Πολιτισμού. 
Η σύνθεση του νέου ΚΑΣ προβλέπει την επιστροφή του κ. Μιχάλη Τιβέριο ο οποίος είχε πάρει θέση υπέρ της απόσπασης των αρχαιοτήτων του ΜΕΤΡΟ. Υπήρξε μέλος της διοίκησης της ΑΤΤΙΚΟ ΜΕΤΡΟ και της ΕΓΝΑΤΙΑΣ ΟΔΟΥ, σε εποχές απόσπασης αρχαιοτήτων. Η τοποθέτηση του είναι εξαιρετικά κρίσιμη καθώς καθώς αναμένεται η απόφαση για το μέλλον του σταθμού της Βενιζέλου. Σε μια πολυζητημένη συνέντευξη του στην parallaxi το 2014 είχε υποστηρίξει πως όλα τότε έγιναν νόμιμα.  Μια ακόμα σημαντική επιστροφή είναι του κ. Εμ. Κορρέ το όνομα του οποίου είχε εμπλοκή καθώς εταιρία που απέσπασε τις αρχαιότητες της Αγίας Σοφίας ήταν συγγενικού του προσώπου και είχε προκληθεί σάλος.  Κύκλοι των αρχαιολόγων επισημαίνουν ότι είναι εξαιρετικά ορατός πια ο κίνδυνος απόσπασης των αρχαιοτήτων στην Βενιζέλου. Η νέα σύνθεση του ΚΑΣ μοιάζει εξαιρετικά μελετημένη για όσα πιθανά θα ακολουθήσουν. Στην νέα σύνθεση και η κ Κουμούση Αναστασία με ποινική και πειθαρχική δίωξη για το περίφημο ταμείο αλληλοβοηθείας και η κ. Αναστασία Πούλου βρίσκεται ως στην πλευρά του κ. Τιβέριου.
Για τον τρόπο απόσπασης των αρχαιοτήτων, ρωτήθηκε από τα μέλη του ΚΑΣ ο Δημήτρης Κορρές, αρχιτέκτονας - μηχανικός που έχει πραγματοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των αποσπάσεων στο Μετρό Θεσσαλονίκης. Όπως σημείωσε, θα υπάρξουν πολλά τεμάχια (τα περισσότερα προέρχονται από το αρχαίο οδόστρωμα), τα ανοίγματα είναι επαρκή για να βγουν τα αρχαία (το ίδιο, είπε, έγινε και στην Αγία Σοφία), ενώ συνολικά το βάρος των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου θα είναι περίπου 700 τόνοι (περίπου τα μισά από όσα έχουν μεταφερθεί ως τώρα). Τόνισε ότι η επανατοποθέτηση θα είναι ακριβής και πως ο χρόνος απόσπασης θα είναι περίπου 6 μήνες και ο χρόνος επανατοποθέτησης περίπου 4 μήνες.

ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΛΕΩΝΙΔΕΣ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΕΦΙΑΛΤΕΣ...

Η Τζένη Βελένη, η σπουδαία Αρχαιολόγος της Θεσσαλονίκης, αυτή η γενναία φωνή που δεν λύγισε μέχρι τέλους, ακόμα και όταν ο Γενικός Γραμματέας του ΥΠΠΟ της χτύπησε το χέρι στο τραπέζι μιλώντας της απαξιωτικά μέσα στο ΚΑΣ, είναι Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και πρόσφατα αναγορεύτηκε επίτιμη διδάκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης από τον Πρόεδρό του, Καθηγητή Jean Chambaz.

Λίγα λόγια για κείνη επειδή η Ιστορία θα μιλά μια μέρα για την σημερινή της πράξη:
Επιμελήτρια αρχαιοτήτων στις Εφορείες Αρχαιοτήτων Έδεσσας και Θεσσαλονίκης (1979-2003). Προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Πιερίας (2003-2006). Αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Σπηλαιολογίας Βορείου Ελλάδας (2006), αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Πιερίας (2014). Από τον Απρίλιο του 2006 μέχρι τον Φεβρουάριο 2018 ήταν διευθύντρια στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Παράλληλα, τον Ιούνιο 2017 έγινε αναπληρώτρια προϊσταμένη στην Εφορεία Αρχαιοτήτων  Πόλης. Από τον Φεβρουάριο 2018, έγινε κανονική προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων πόλης Θεσσαλονίκης μέχρι τον Ιούνιο 2018, οπότε επιλέχτηκε μετά από δημόσια προκήρυξη της θέσης γενικής διευθύντριας στη Γενική Διεύθυνση Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στο Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού στην Αθήνα, όπου σήμερα υπηρετεί. Μέλος του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου 2006-2008 και 2015-σήμερα.
Μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Μουσείων (2012 έως σήμερα), μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου Νεώτερων Μνημείων. Επίσης, είναι μέλος σε πολλές επιτροπές και συμβούλια του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, Φορέων και Ιδρυμάτων όπου ex officio συμμετέχει η Γενική Διευθύντρια Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς

ΟΙ ΑΝΤΙΔΡΑΣΕΙΣ

Πολλοί φορείς εχουν εναντιωθεί σε αυτή την απόφαση. Ετοιμάζουν δικαστικούς αγώνες και οχι μόνο ενω φώνες απο το εξωτερικό, μιλάνε για ιστορικό εγκλήμα...
Εκκληση στο υπουργείο Πολιτισμού να απορρίψει την πρόταση απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων στον σταθμό μετρό Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη απευθύνει η Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ). Συντασσόμενη με πολλούς επιστημονικούς φορείς, η ΕΛΛΕΤ υποστηρίζει ότι η ανεκτίμητη αξία των αρχαιοτήτων και η αυθεντικότητα του αρχαιολογικού χώρου θα χαθούν οριστικά με την απόσπασή τους, ενώ θα οδηγήσουν σε πρόσθετη οικονομική επιβάρυνση το έργο.

Ενόψει της εξέτασης από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο της νέας μελέτης που υπέβαλε η «Αττικό Μετρό» (η οποία υποστηρίζει ως ασφαλέστερη, ταχύτερη και οικονομικότερη την απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων), η ΕΛΛΕΤ διοργάνωσε χθες συνέντευξη Τύπου, μαζί με φορείς που υποστηρίζουν την in situ παραμονή των αρχαιοτήτων. «Στη ζωή των πόλεων υπάρχουν κάποιες αποφάσεις που είναι τόσο σημαντικές, που βαραίνουν το μέλλον τους», ανέφερε η πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας, Λυδία Καρρά. «Μια τέτοια περίπτωση είναι οι αρχαιότητες που αποκαλύφθηκαν στην Εγνατία Οδό. Είναι ένα μοναδικό εύρημα για την ιστορία της Θεσσαλονίκης, που πρέπει να διασωθεί ως σύνολο. Πριν από 4 χρόνια έγινε μεγάλη επιστημονική συζήτηση για το θέμα και καταλήξαμε όλοι να συμφωνήσουμε στη διατήρηση των αρχαιοτήτων. Τι άλλαξε τώρα; Πιστεύουμε ότι σε τέτοια θέματα δεν πρέπει να χωρά πολιτική διαχείριση».

Με την ΕΛΛΕΤ συντάχθηκαν χθες εκπρόσωποι από την Europa Nostra, την Ελληνική Επιτροπή Βυζαντινών Σπουδών, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία, την Εταιρεία Ερευνας και Προώθησης Αναστήλωσης Μνημείων, την Πανελλήνια Ενωση Συντηρητών Αρχαιοτήτων, την Κίνηση Πολιτών για την Προστασία της Πολιτιστικής Κληρονομιάς, καθώς και καθηγητές του ΕΜΠ και του ΑΠΘ. «Παρακολουθούμε το έργο με αγωνία», ανέφερε η κ. Πολυξένη Βελένη, προϊσταμένη της Γενικής Διεύθυνσης Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς του ΥΠΠΟ και μέλος του ΚΑΣ. Οπως εκτιμά, η διαχείριση των αρχαιοτήτων στον σταθμό Αγίας Σοφίας είναι ενδεικτικό του τι μπορεί να συμβεί και στη Βενιζέλου. «Το 2012 κόπηκαν και αφαιρέθηκαν 73 μέτρα της Κεντρικής Οδού και μεταφέρθηκαν στο Καλοχώρι της Θεσσαλονίκης. Είχαν πει ότι θα επαναφέρουν τα 45 μέτρα, τελικά όμως αποδείχθηκε ότι δεν υπήρχε μελέτη επανατοποθέτησης. Εκ των υστέρων ανακάλυψαν ότι δεν υπήρχε χώρος στον σταθμό». Επεσήμανε δε ότι τους τελευταίους μήνες έχουν σταματήσει οι εργασίες σε όλο το έργο και όχι μόνο στους επίμαχους σταθμούς.

Πάολο Οντορίκο: Θα κάνετε LEGO τη βυζαντινή Πομπηία που ανακαλύψατε;
«Αυτό που έφεραν στο φως οι εργασίες για το μετρό είναι η βυζαντινή Πομπηία!» αναφωνεί ο έγκριτος Ιταλός βυζαντινολόγος Πάολο Οντορίκο στο ethnos.gr
«Πώς τολμάτε να κατακρίνετε τον Ερντογάν που μετατρέπει βυζαντινούς ναούς σε τζαμιά, όταν η κυβέρνησή σας σχεδιάζει να ξεριζώσει το σταυροδρόμι της μνημειακής οδού των Βυζαντινών στη Θεσσαλονίκη και εσείς δεν αντιδράτε;» μας εγκαλεί σε μια από τις πολλές «εκρήξεις» κατά τη διάρκεια της συνομιλίας μας ο έγκριτος βυζαντινολόγος και διευθυντής του Κέντρου Βυζαντινών και νεοελληνικών σπουδών της Ecole des Hautes Etudes en Sciences Sociales του Παρισιού Πάολο Οντορίκο, ο οποίος, όταν το 2013 κατέβηκε τη σκάλα κάτω από την Εγνατία οδό για αυτοψία στα ευρήματα του σταθμού Βενιζέλου, στο υπό κατασκευή μέτρο, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, έπαθε, όπως μας λέει, σοκ.

«Αυτό που έφεραν στο φως οι εργασίες για το μετρό είναι η βυζαντινή Πομπηία!» αναφωνεί. «Το καταλαβαίνετε; Και σκοπεύετε να την ξεκολλήσετε, για να την επανακολλήσετε αργότερα; Τρελαθήκατε; Θα κάνετε τις αρχαιότητές σας Lego; Σκοπεύετε να στήσετε τη βυζαντινή Disneyland; Να μας το πείτε! Και να αναλάβετε τις ευθύνες σας».

Όταν τον περασμένο Σεπτέμβριο, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ανήγγειλε πως σχεδιάζει την αναίρεση της ΥΠΟΠΑΙΘ/ΓΔΑΠΚ/ΔΙΠΚΑ/ΤΣΠΑΕΕ/41484/24488/1402/162/10.02.2017 (ΑΔΑ:7ΝΦ14653Π4-Ζ91) Υπουργικής Απόφασης (μέσω της οποίας διασφαλιζόταν η κατασκευή του σταθμού Βενιζέλου με την εκ παραλλήλου in situ διατήρηση των βυζαντινών αρχαιοτήτων), προκειμένου να προχωρήσει στην αμφιλεγόμενη λύση της απόσπασης, μεταφοράς και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων, ο Οντορίκο αντέδρασε έντονα, ενώνοντας τη φωνή του με την Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης, τον Σύλλογο Ελλήνων Αρχαιολόγων, το ICOMOS, τα τμήματα Ιστορίας- Αρχαιολογίας και Αρχιτεκτονικής του ΑΠΘ και τη Χριστιανική Αρχαιολογική Εταιρεία.
Η αποκόλληση της Μέσης Oδού της βυζαντινής Θεσσαλονίκης, σύμφωνα με τον γνωστό Ιταλό βυζαντινολόγο, θα καταστρέψει ανεπιστρεπτί την οικοδομική αυθεντικότητα των αρχαιοτήτων του μνημειακού συνόλου - αξία που προστατεύεται από το διεθνές δίκαιο και την ελληνική νομοθεσία. Η μετακίνηση ενός μνημείου ή τμήματός του απαγορεύεται ρητά από τον ισχύοντα νόμο (άρθρο 42, Ν. 3028/2002), με μόνες προβλεπόμενες εξαιρέσεις τις περιπτώσεις που επιτακτικοί λόγοι προστασίας του ίδιου του μνημείου ή μεγάλα τεχνικά έργα εθνικής σημασίας το επιβάλλουν. Η μετακίνηση και σε αυτές τις περιπτώσεις θεωρείται το έσχατο μέσο.

«Για τη συλλογική κοινωνική μνήμη της Αθήνας έχουν γίνει πολλά. Στη Θεσσαλονίκη, τίποτα! Και τώρα επιχειρείται να καταστραφούν τα σπάνια τεκμήρια που αποκαλύφθηκαν;  Είναι μια ντροπή»,  υπογραμμίζει ο  συνομιλητής μας, που εξανίσταται και με τα επιχειρήματα της κυβέρνησης και του ΥΠΠΟΑ: «Λένε θα “σώσουμε” τα ευρήματα αποκολλώντας τα. Μας κοροϊδεύουν; Είναι μια διαδικασία εντελώς παράλογη».

Πάολο Οντορίκο
Κατεβήκατε  για αυτοψία στην ανασκαφή;

Το 2013.

Τι αντικρίσατε;

Τη βυζαντινή Πομπηία! Πηγαίνετε να τη δείτε! Όταν κατέβηκα, έμεινα άφωνος, δεν ήξερα τι να πω. Σε πέντε-έξι μέτρα από την  Εγνατία φτάνεις σε έναν άλλο κόσμο, που είναι δείγμα της απόλυτης βυζαντινής διαχρονίας της πόλης.

Αν παραμείνουν in situ τα ευρήματα υποστηρίζεται από την κυβέρνηση πως θα καθυστερήσει το έργο να παραδοθεί στο κοινό. Εξ ου οδηγείται στην έσχατη λύση της αποκόλλησης.

Αν η στάση συνυπάρξει με τα ευρήματα, το 2023 θα είναι έτοιμος ο σταθμός, βάσει της μελέτης που έχει εκπονηθεί και οδήγησε και στην υπουργική απόφαση του 2017. Αν αποκολληθούν, για να επανακολληθούν εν συνεχεία, πριν από το 2025 δεν μπορεί να έχει τελειώσει ο σταθμός. Αυτό που έχουμε είναι ένα κορυφαίο εύρημα για τη Θεσσαλονίκη. Από τη στιγμή που βρέθηκε και εφόσον μπορεί να συνυπάρξει με τη στάση του μετρό επιβάλλεται να μείνει in situ!

Η μνημειακή οδός που αποκαλύφθηκε ήταν και τότε βασική αρτηρία;

Ήταν ο κεντρικός δρόμος -φαρδύτατος, 8-10 μέτρα- που γίνονταν όλες οι πομπές. Δεν είναι ο δρόμος μόνο που μας δείχνει κάτι.  Είναι το σύνολο των ευρημάτων, όπου μπορούμε και βλέπουμε πεντακάθαρα τις λειτουργίες  της πόλης. Την οδική αρτηρία και την αγορά.

Η λεωφόρος πώς ονομαζόταν τότε;

Εξαρτάται από τις πηγές και τις περιόδους. Στις λόγιες πηγές λεγόταν Λεωφόρος, αλλά υπάρχουν και άλλες που μιλάνε για Βασιλική οδό.

Από τι υλικό είναι φτιαγμένη;

Πέτρα και μάρμαρο, όπως στα ρωμαϊκά χρόνια. Υπάρχουν επάνω της τα ίχνη απ’ τις χαράξεις τον κάρων. Βρέθηκαν και δυο κύκλοι που ήταν για παιχνίδια. Ίσως έριχναν ζάρια.

Αποκαλύφθηκαν τα θεμέλια των μαγαζιών, αμφιπλεύρως της οδού;

Ποια θεμέλια! Βλέπουμε ενάμισι μέτρο ύψος από τους πέτρινους τοίχους τους, μπορεί και παραπάνω.  Σας ξαναλέω! Πρέπει να πάτε  να το δείτε με τα μάτια σας. Να κατεβείτε τις σκάλες, να μπείτε στη σήραγγα, που έχει κατασκευαστεί. Ξαφνικά θα κάνετε ταξίδι στο χρόνο, και θα βρεθείτε μέσα στο Βυζάντιο. Στην καθημερινή ζωή του Βυζαντίου. Πώς μπορώ να σας το μεταδώσω αυτό; Είναι ένας κόσμος που ζει κάτω απ’ την κίνηση και τη ζωή της Εγνατίας. Είναι συγκλονιστικό. Όταν ξανανέβηκα, με κομμένη την ανάσα, είπα: «Μόλις βγήκα από την Βυζαντινή Πομπηία». Αλλά επιμένω. Δεν πρόκειται για αρχαιολατρεία. Έχει καθήκον μια κοινωνία να σώζει ακέραιο αυτό  που αποτελεί την ιστορική μαρτυρία της πόλης για να χρησιμοποιηθεί στο μέλλον για την ταυτότητά της.

Όντως θα καταστραφούν  οι αρχαιότητες αν αποκολληθούν;

Υπάρχουν τεχνικά και τεχνολογικά μέσα σήμερα, με τα οποία μπορούμε να κάνουμε πολλά. Αλλά τι θέλουμε;. Να παίξουμε LEGO, κόβοντας κομματάκια τα ευρήματα; Αν αποκολληθούν, μόνον η κοίτη κάτω από τα αρχαία θα καταστραφεί. Επομένως, η αυθεντικότητα των ευρημάτων θα χαθεί. Επιπλέον, αν κατά την 3,5 μέτρων νέα ανασκαφή για τη αποκόλληση βρεθούν νέες αρχαιότητες, τι θα γίνει; Νέες ανασκαφές; Τότε είναι που το μετρό δεν θα τελειώσει ποτέ!  Πέραν πάντως της πιθανής βλάβης στο μνημείο, θα είναι τεράστιο και το κόστος. Δεν είναι μόνο τα 16 εκατομμύρια που μας λένε. Επομένως, δεν πρέπει να κουνηθεί ούτε πετραδάκι.

Η διεθνής επιστημονική  κοινότητα πώς υποδέχτηκε την είδηση της δρομολογούμενης αποκόλλησης;

Είναι σοκαρισμένη.

Από την επίσκεψη του Πάολο Οντορίκο στον σταθμό «Βενιζέλου» του μετρό της Θεσσαλονίκης το 2013
Δεν βλέπουμε, όμως,  να κάνει ένα σοβαρό διάβημα.

Έχουν υπογραφεί ψηφίσματα. Το δε γαλλικό παράρτημα της Εταιρείας Βυζαντινών Σπουδών, στην επόμενη συνεδρίασή μας, τέλος Ιανουαρίου, θα βγάλει  νέο ψήφισμα.

Δεν διαθέτετε άλλα μέσα, πέρα από ψηφίσματα;

Υπάρχουν τα νομικά όπλα. Αν ακυρωθεί η υπουργική απόφαση του 17, που διασφαλίζει τα αρχαία, θα γίνει από την Κίνηση Πολιτών Θεσσαλονίκης και τους συμμάχους της, νέα προσφυγή στο ΣτΕ. Αλλά πέρα από τις προσφυγές, το σημαντικό είναι να κινητοποιηθεί ο ελληνικός λαός και να σταματήσουν τα ψέματα.  Λένε ότι δεν υπάρχουν σχέδια για τη συνύπαρξη αρχαιοτήτων και σταθμού. Υπάρχουν. Έτοιμα. Αρχιτεκτονικά, στατικά κ.ο.κ. Κατατεθειμένα. Λένε ότι η in situ διατήρηση θα κοστίσει περισσότερο. Ψέματα! Λένε ότι θα διαρκέσει περισσότερο το έργο με τα αρχαία. Ψέμα! Πρέπει ο ελληνικός λαός να μάθει τι συμβαίνει. Και να αντιδράσει!

Ο κόσμος στη Θεσσαλονίκη θέλει όμως να γίνει οπωσδήποτε η στάση του ΜΕΤΡΟ στη Βενιζέλου.

Μα θα γίνει ! Κανένας δεν είναι εναντίον της στάσης και του ΜΕΤΡΟ! Στην πλατεία Συντριβανιού είχε βρεθεί μια τεράστια βυζαντινή βασιλική και έγινε τσιμέντο. Τέλειωσε! Εντάξει, καταλαβαίνουμε, δεν μπορούμε  να σταματήσουμε τη σύγχρονη ζωή, αλλά όχι να ξεπατώσουμε ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά ευρήματα της πόλης, χωρίς να υπάρχει επιτακτική ανάγκη.

Πείτε ότι στο κέντρο της Αθήνας πρέπει να γίνει μια πίστα για ελικόπτερα. Θα σηκώσετε τον Παρθενώνα; Μην γελάτε! Γιατί να μην κάνουμε… πλάκα την Πλάκα και ο Ντόναλντ Τραμπ να έρθει να χτίσει ένα Λας Βέγκας με Πυραμίδες πάνω από τις αρχαιότητες; Κανένας δεν λέει να σταματήσει η σύγχρονη ζωή στη Θεσσαλονίκη. Αυτό που θέλουμε είναι να σωθεί κάτι πάρα πολύ σημαντικό. Είναι τόσο δύσκολο να καταλάβει κανείς ότι αυτό που αποκαλύφθηκε στη Βενιζέλου είναι  μέρος της παγκόσμιας κληρονομιάς...

Η προμελέτη του 2012 σύμφωνα με την οποία το ΚΑΣ είχε γνωμοδοτήσει υπέρ της παραμονής του Decumanus Maximus
Η αρχιτέκτων Αλεξάνδρα Αλεξοπούλου μας εξηγεί και μας ξεναγεί
“Η αιτία είναι οικονομική”, λέει και μου εξηγεί πως είναι χαρακτηριστικό αυτό όταν μόλις το 0,1% του προϋπολογισμού ήταν τα αρχαία, ενώ ήξεραν και είχαν προειδοποιηθεί για τις χαράξεις.”
Ήμουν πρόσφατα στη Ρώμη και μου εξήγησαν ότι στα Fori Imperiali που είναι ένας πάρα πολύ εκτεταμένος αρχαιολογικός χώρος, σε δύο κομμάτια στο εντελώς κέντρο της πόλης εκεί που η κυκλοφορία είναι τρελή, υπάρχει ένας δρόμος ο οποίος διασχίζει τον αρχαιολογικό χώρο. Αποφάσισαν λοιπόν να καταργήσουν αυτό το δρόμο, δηλαδή καταργούν προσπελάσεις που δημιουργούν καινούρια ζητήματα στη κυκλοφορία της πόλης, αλλά τα λύνουν προκειμένου να αποκτήσουν έναν ανεμπόδιστο αρχαιολογικό χώρο. Έχουν αντιληφθεί ότι αυτό είναι ο πλούτος τους . Έχουν πάρα πολύ μεγάλο πλούτο μνημείων δεν είναι δηλαδή ότι τους λείπουν. Τους ενδιαφέρει όμως η ολοκλήρωση της εικόνας. Σε εμάς το αντίστοιχο πράγμα λείπει. Για εμάς το εύρημα της Βενιζέλου είναι μοναδικό. Δεν υπάρχει από αυτή τη περίοδο κάτι αντίστοιχο για να πούμε το θυσιάζουμε”,
Από την αρχή αντιμετωπίστηκε σαν ένα τεχνικό έργο μόνο. Δεν είναι. Από τη στιγμή που βρέθηκαν τα αρχαία έπαψε να είναι ένα τεχνικό έργο μόνο, είναι έργο ευρύτερο, ανάπλασης του χώρου. Για αυτό αρχίσαμε να συζητάμε ήδη από πολύ νωρίς για τις δύο πλατείες. Τώρα που υπάρχει αυτή η δυνατότητα και μένει να μελετηθεί ο τρόπος με τον οποίο θα κρατηθούν τα αρχαία στη θέση τους και θα κατασκευαστεί ο σταθμός, νομίζω ότι το πράγμα απεμπλέκεται απολύτως. Το πρώτο κομμάτι μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα. Να αποκτήσουμε πλατείες και να βλέπει ο κόσμος τα αρχαία πολύ γρήγορα. Να αντιληφθεί ότι είναι ένα πράγμα εντελώς εξαιρετικό. Κατά τη γνώμη μου το γεγονός ότι δεν το έχουν δει -το έχουν δει μόνο από εικόνες στο ίντερνετ όσοι ενδιαφέρθηκαν- η αίσθηση του χώρου είναι τελείως διαφορετική”
6/10/2015
More http://www.alterthess.gr/…/kai-metro-kai-arhaia-poio-einai-…

ΤΙ ΛΕΝΕ ΟΙ ΒΟΥΛΕΥΤΕΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ

Οι πρώτες αντιδράσεις από Σιμόπουλο και Νοτοπούλου
«Να μην χαθεί και αυτή η ευκαιρία για τον σταθμό Βενιζέλου του Μετρό», αναφέρει σε γραπτή δήλωσή του ο βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης της Νέας Δημοκρατίας, Στράτος Σιμόπουλος, ο οποίος χαιρετίζει την απόφαση του ΚΑΣ.

«Το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο αποφάσισε σήμερα το πρωί να προχωρήσει η μόνη τεχνικά εφικτή και χρηματοοικονομικά βιώσιμη λύση, της απόσπασης και επανατοποθέτησης των αρχαιοτήτων του σταθμού Βενιζέλου, ώστε επιτέλους να μπορέσει να ολοκληρωθεί ο σταθμός», τονίζει ο κ. Σιμόπουλος και συνεχίζει: «Το ΚΑΣ αποφάσισε αυτό το οποίο υποστήριξα τα τελευταία χρόνια με σθένος και επιμονή, ότι δηλαδή η λύση της παραμονής των αρχαιοτήτων επί τόπου με την παράλληλη κατασκευή του σταθμού θα αποδειχθεί μη εφαρμόσιμη. Αποτελεί τη μόνη διέξοδο ώστε να δημιουργηθεί ένας σταθμός - μουσείο, που θα παραδοθεί ταυτόχρονα με την υπόλοιπη γραμμή το 2023. Οι Θεσσαλονικείς, αλλά και οι επαγγελματίες της πόλης το απαιτούν. Ας αναλάβει πλέον ο καθένας τις ευθύνες του. Η πόλη δεν αντέχει άλλον έναν διχασμό και άλλη μία χαμένη ευκαιρία».

«Το έγκλημα ήταν οργανωμένο», σημειώνει η βουλευτής Α΄ Θεσσαλονίκης του ΣΥΡΙΖΑ και επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στο δημοτικό συμβούλιο του κεντρικού δήμου, Κατερίνα Νοτοπούλου.

«Την απόφαση του ΚΑΣ την είχε προκαταλάβει η κ. Μενδώνη, μία μέρα πριν συνεδριάσει το Συμβούλιο. Έτσι λειτουργεί το κομματικό επιτελικό κράτος της ΝΔ. Δίνει εντολή ο "εθνικός μας εργολάβος", τρέχει να υλοποιήσει η κυβέρνηση της ΝΔ. Αδιαφορούν για την επιστήμη οι δήθεν "άριστοι". Αδιαφορούν για την ιστορία οι δήθεν "πατριώτες". Αδιαφορούν για τη νομιμότητα οι δήθεν "νόμος και τάξη". Αδιαφορούν για τις υποδομές οι δήθεν "ανάπτυξη". Γνωρίζουν καλά, ότι φέρουν ακέραια την ευθύνη για τις καθυστερήσεις αφού δεν υπάρχουν μελέτες, αδειοδοτήσεις, εγκρίσεις, χρηματοδότηση για τη μη λύση που επέλεξαν. Όσα ψέματα και να πουν ακόμη, οι Θεσσαλονικείς το γνωρίζουν καλά αυτό», επισημαίνει.

Παράλληλα η κ. Νοτοπούλου συγχαίρει την κ. Βελένη, την οποία χαρακτηρίζει "φωνή της Θεσσαλονίκης", γιατί στη συνεδρίαση του ΚΑΣ αντιτάχθηκε στην πρόταση για απόσπαση και επανατοποθέτηση των αρχαιοτήτων στο σταθμό Βενιζέλου.

ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΕΙ ΤΟΝ ΣΩΣΤΟ ΔΡΟΜΟ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΦΥΓΟΥΜΕ ΤΑ ΙΔΙΑ ΛΑΘΗ...
Μια αξιόλογη περίπτωση ήταν ο Λοφος Ζαγάνι στον τότε υπο διαμορφωση αερολιμένα των Σπάτων...



Ό,τι απέμεινε απο το Ζαγάνι


ΤΙ ΕΛΕΓΑΝ ΤΟΤΕ;
Στην κορυφή ενός λόφου στα Σπάτα, εκεί όπου ο χώρος έχει καθαρισθεί για να γίνει το νέο αεροδρόμιο, βρίσκεται το Ζαγάνι. Οπως συμβαίνει στους περισσότερους λόφους της Αττικής, κι αυτός εδώ είναι ως επάνω… στεφανωμένος με σκουπίδια και μπάζα. Συνηθισμένα πράγματα για όσους κυκλοφορούν στην Αττική αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Τον τελευταίο καιρό, τον πολύ τελευταίο καιρό, η λέξη Ζαγάνι βρίσκεται στην ημερησία διάταξη της κάθε κουβέντας μας. Να σωθεί το Ζαγάνι, να διατηρηθεί το Ζαγάνι, να ταπεινωθεί το Ζαγάνι. Ο τελευταίος όρος που χρησιμοποιείται κατά κόρον από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) προδίδει και κάποιον δισταγμό. Οχι καταστροφή ούτε εξάλειψη, αλλά… ταπείνωση. Τι εννοούν; Να βγάλουν πέτρα – πέτρα τον οχυρωμένο οικισμό και να τον ξαναχτίσουν στην πεδιάδα; Να κόψουν μια φέτα του λόφου με την κορυφή του και να την αποθέσουν χαμηλότερα; Μυστήριο. Προτού όμως κάνουμε οτιδήποτε για το Ζαγάνι, προτού το ανατινάξουμε ή το… ταπεινώσουμε, καλό θα ήταν να ξέρουμε για τι πράγμα μιλάμε. Τι είναι τέλος πάντων αυτό το Ζαγάνι; Και γιατί να σταματήσουν τα έργα στο αεροδρόμιο για ένα… Ζαγάνι;


Κατ’ αρχήν το Ζαγάνι δεν μας προέκυψε έτσι ξαφνικά. Από το 1926 μας είναι γνωστή η ύπαρξη προϊστορικής ακρόπολης σ’ αυτή τη θέση και αναφέρεται από τον Ν. Κοτζιά (Ατ. 1925-26, σελ. 173). Αργότερα, το 1973, ο Ε. Πεντάζος θεωρεί την ακρόπολη ελληνιστική, αναφέρει όμως την ύπαρξη προϊστορικής κεραμικής. Από την άλλη μεριά, στο έργο του «Fortified Military Camps in Attica» για τις ελληνιστικές ακροπόλεις, ο McGriede δεν αναφέρει το Ζαγάνι γιατί προφανώς δεν το θεωρεί ελληνιστική ακρόπολη. Επί περισσότερο από μισόν αιώνα λοιπόν οι αρχαιολόγοι γνωρίζουν ότι στο Ζαγάνι υπάρχει μια προϊστορική οχυρωμένη ακρόπολη και δεν έχει γίνει τίποτα. Αυτό για να βάζουμε τα πράγματα στη θέση τους.


Η αναγγελία για τη δημιουργία του νέου αεροδρομίου στα Σπάτα έγινε το 1976. Μετά από τέσσερα χρόνια άρχισαν από τη Β’ Εφορεία Αρχαιοτήτων οι έρευνες στον χώρο που επελέγη για το νέο αεροδρόμιο και έγινε μερική ανασκαφή και στο Ζαγάνι. Οι έρευνες διήρκεσαν από το 1980 ως το 1982 και σταμάτησαν. Το 1992 η τότε υπουργός κυρία Ψαρούδα – Μπενάκη ζήτησε από την Εταιρεία Αερολιμένος με έγγραφό της χρηματοδότηση για να συνεχισθεί η ανασκαφή στο Ζαγάνι προτού απαντήσει οριστικά για την τύχη του και κατά πληροφορίες η χρηματοδότηση δόθηκε το 1993. Το 1995, μετά από γνωμάτευση του ΚΑΣ, υπουργική απόφαση προέβλεπε ολοκλήρωση της ανασκαφής και δημοσίευσή της προτού δοθεί τελική απάντηση. Τον Οκτώβριο του 1995 άρχισε η ανασκαφή, που τελείωσε τον Μάιο του 1996, χωρίς όμως να έχει ολοκληρωθεί. Μετά έγιναν μερικές συμπληρωματικές εργασίες, χωρίς να συνεχισθεί, ας πούμε, η αποκάλυψη του οχυρωματικού περιβόλου κάτω από τα πουρνάρια που τον καλύπτουν.


Τις πρώτες ημέρες του 1997 το ΚΑΣ αποφασίζει την ταπείνωση του λόφου Ζαγάνι σύμφωνα με ορισμένους όρους, μεταξύ των οποίων είναι η αεροφωτογράφιση του οχυρωμένου οικισμού, η κατασκευή προπλάσματος 1: 50 ολόκληρου του λόφου, η αποκοπή ορισμένων τμημάτων των βράχων όπως οι βράχοι που φέρουν την επιγραφή ΟΡΟΣ, η μεταφορά τους σε χώρο φυλάξεως και εκθέσεως κλπ. Ολα αυτά είναι θαυμάσια. Μήπως όμως ξεχάστηκε ένας άλλος όρος προηγούμενης γνωμάτευσης του ΚΑΣ για την ολοκλήρωση της μελέτης και τη δημοσίευση της ανασκαφής;


Αν επρόκειτο για έναν ακόμη νεολιθικό οικισμό, θα μπορούσε κανείς να πει… «άντε, χαλάλι, προκειμένου να έχουμε το αεροδρόμιο». Ο οικισμός όμως επάνω στον λόφο Ζαγάνι, κατά τη γνώμη πολλών αρχαιολόγων και του καθηγητή Γιόζεφ Μαράν του Πανεπιστημίου της Χαϊδελβέργης, είναι ένα από τα σπουδαιότερα προϊστορικά μνημεία όχι μόνο της Ελλάδας αλλά του αιγαιακού πολιτισμού. Είναι ένας οχυρωμένος οικισμός της τελικής Νεολιθικής/Πρώιμης Εποχής του Χαλκού που πρέπει τουλάχιστον να μελετηθεί. Σε ένα ειρηνικό περιβάλλον και σε μια εποχή όπου δεν έχουμε οχυρώσεις στην Ελλάδα βρίσκουμε έναν οικισμό περιτειχισμένο με ισχυρό περίβολο (θαυμάσια διατηρημένο σήμερα) και δεν γνωρίζουμε τα αίτια και τους παράγοντες που συνέβαλαν στη δημιουργία του.


Ο οικισμός μας δείχνει έναν περικεντρικό πολεοδομικό σχεδιασμό με λιθόκτιστα σπίτια στην κορυφή ενός λόφου που κατέχει σημαντική θέση στο κέντρο των οικισμών της Πρώιμης Εποχής του Χαλκού στην Αττική. Αλλα οικιστικά λείψανα από αυτήν την εποχή δεν έχουμε στην Αττική. Και γνωρίζουμε ελάχιστα για τη χωροταξική οργάνωση των οικισμών και την οικονομική, πολιτιστική, κοινωνική και φυλετική κατάσταση του πληθυσμού εκείνα τα χρόνια. Το λιγότερο που θα περίμενε κανείς να γίνει θα ήταν η εξαντλητική έρευνα του οικισμού και του λόφου γενικότερα για τον εντοπισμό όλων των λειψάνων και κυρίως τάφων.


Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι ανάλογο παράδειγμα οχυρωμένου οικισμού αυτών των χρόνων έχουμε μόνο στην Τροία Ι και ΙΙ. Το λιγότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να δοθεί χρόνος για να ολοκληρωθεί η ανασκαφή, να μελετηθούν τα ευρήματα και να δημοσιευθούν, να γίνει ένα πρόπλασμα (οι αρχαιολόγοι ζητούν να γίνει σε κλίμακα 1:1) και μετά ας χαθεί μαζί με τα μπάζα του και τα σκουπίδια του.


Θα ήταν εξωπραγματικό αν ζητούσε κανείς να παραμείνει ο λόφος με τον οχυρωμένο οικισμό και να κινδυνεύουν τα αεροπλάνα. Θα πρέπει όμως να αναζητηθούν ο χρόνος και τα χρήματα για την ολοκληρωμένη μελέτη αυτού του μοναδικού ευρήματος προτού παραδοθεί ο λόφος στις μπουλντόζες και στα εκρηκτικά που θα τον ισοπεδώσουν.
ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ ΤΟ ΖΑΓΑΝΙ;
8 Μαρτίου 2013

Μια φορά κι έναν καιρό στην περιοχή που βρίσκεται το αεροδρόμιο «Ελευθέριος Βενιζέλος» υπήρχε ένας λόφος - σκουπιδότοπος. Από κάτω κρυβόταν μια προϊστορική ακρόπολη που θεωρούνταν ως ένα από τα σπουδαιότερα προϊστορικά μνημεία του αιγαιακού πολιτισμού, καθώς διέθετε έναν ισχυρό αμυντικό περίβολο μοναδικό για την πρώιμη εποχή του Χαλκού στην Ελλάδα. Οταν ήρθε όμως η ώρα να κατασκευαστεί το αεροδρόμιο, οι υπεύθυνοι υποστήριξαν πως ο λόφος Ζάγανι πρέπει να «ταπεινωθεί» κατά 45 μ., για να μην προκαλεί προβλήματα στις πτήσεις. Οι φωνές των αρχαιολόγων δεν αποδείχθηκαν αρκετές για να σωθεί ο οικισμός.
ΜΙΑ ΑΠΟΣΠΑΣΗ ΓΙΑ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ


Πλατεία Συντάγματος κατά την διάρκεια των ανασκαφών για το Μετρό

Άλλη μια σωστική απόσπαση και επανατοποθέτηση αρχαιοτήτων είχε συμβεί με τα αρχαιολογικά ευρήματα της πλατείας συντάγματος...
Ακολουθεί η συνεντευξή της αρχαιολόγου που έζησε αυτό το έγκλημα...
Η Ολγα Ζαχαριάδου είναι μία από τις αρχαιολόγους νέας γενιάς, μία από εκείνους τους αφανείς ήρωες που είχαν την ευθύνη για τις ατέλειωτες ανασκαφές στο κέντρο της Αθήνας. Από τα χέρια της πέρασαν σχεδόν όλα τα μεγάλα δημόσια έργα. Εσκαψε αναρίθμητα στρέμματα γης, από τη Λένορμαν ώς την πλατεία Συντάγματος και από την πλ. Κοτζιά μέχρι τον Εθνικό Κήπο, με σκοπό να περάσουν σύγχρονοι δρόμοι, οι συρμοί του Μετρό, για να γίνουν γκαράζ, να διαμορφωθούν πλατείες.
Πριν από λίγες μέρες, η δυναμική αυτή γυναίκα αποχαιρέτησε την Αρχαιολογική Υπηρεσία για να συνταξιοδοτηθεί. Της ζητήσαμε να μας αφηγηθεί την περιπέτειά της με τα μεγάλα δημόσια έργα της Αθήνας, που αποτελούν πλέον κι αυτά στοιχείο της ιστορίας της.
«Η περιπέτειά μου με τα δημόσια έργα ξεκινάει το 1984. Βρίσκομαι με άλλους συναδέλφους στον κόμβο που γίνεται στη συμβολή των οδών Λένορμαν και Κωνσταντινουπόλεως. Σκάβουμε και βρίσκουμε ένα τεράστιο νεκροταφείο με 280 τάφους, από την κλασική μέχρι και τη ρωμαϊκή εποχή, τρεις δρόμους που οδηγούσαν στον Ιππειο Κολωνό και μια σειρά από εργαστήρια κεραμικής για την παραγωγή αγγείων που προορίζονταν για το νεκροταφείο. Δηλαδή, κάτι σαν τα μαρμαράδικα του Α' Νεκροταφείου».
- Οι συνθήκες δουλειάς των αρχαιολόγων πώς ήταν τότε;
«Η ανασκαφή αυτή από πλευράς συνθηκών ήταν η χειρότερη της ζωής μου. Η περιοχή ήταν γεμάτη συνεργεία, φαναρτζίδικα και γύρω παιδιά να τρέχουν ξυπόλητα. Σκάβαμε σε λωρίδες, που παραδίδαμε σχεδόν αμέσως. Οπως καταλαβαίνετε, βρίσκαμε τον μισό τάφο στη μία λωρίδα και τον άλλο μισό στην άλλη. Υπουργός Πολιτισμού ήταν η Μελίνα Μερκούρη. Ερχεται μια μέρα να δει την ανασκαφή και βρίσκει τον Ακη Τσοχατζόπουλο, υπουργό τότε ΠΕΧΩΔΕ. Μας βλέπει με τη συνάδελφο, Δώρα Κυριακού, μέσα στο σκάμμα με τα αρχαία και από πάνω δύο τεράστια τρυπάνια. "Ακη", του λέει, "παρ' τα αυτά από 'δω. Ντύσ' τα, εξαφάνισέ τα, να μην τα βλέπω δίπλα στα αρχαία". Και στρεφόμενη προς το μέρος μας: "Δες και τα παιδιά μου, σε τι συνθήκες δουλεύουν". Οντως, σκάβαμε κάτω από λαμαρίνες με τα αυτοκίνητα να περνούν από πάνω».
- Σώθηκε τίποτα από όλα αυτά;
«Τίποτε. Ευτυχώς έμεινε η βραβευμένη ταινία μικρού μήκους "Σεμνών Θεών" (από μια κεραμίδα με την επιγραφή σεμνές θεές-Ερινύες) που γύρισε εκεί ο Φίλιππος Κουτσαφτής».
- Σε ποιο σημείο της Αθήνας ξαναπιάνετε δουλειά;
«Η συνέχεια γράφεται στην πλατεία Κοτζιά από το 1984 ώς το '88. Είχαμε καεί από την ανασκαφή στη Λένορμαν και είχαμε βάλει όρους. Ολη η Ιστορία της Αθήνας περνάει από την πλατεία Κοτζιά, από τον 10ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 19ο. Βρήκαμε έναν πρωτογεωμετρικό τάφο, αλλά και τα θεμέλια του Δημοτικού Θεάτρου (έργο του Τσίλερ). Ξέραμε τι να περιμένουμε από παλιότερες ανασκαφές. Στη γωνία Αιόλου και Σοφοκλέους (στα θεμέλια της Εθνικής Τράπεζας) είχαν βρεθεί οι Αχαρνικές Πύλες. Αρα περιμέναμε να βρούμε την Αχαρνική οδό και, εκατέρωθεν αυτής, ταφές. Η έκπληξή μας ήταν ότι δεν βρήκαμε 5-10 τάφους, αλλά 680 και πλουσιότατα κτερισμένους. Εχουμε από γεωμετρικά αγγεία έως λευκές λυκήθους γνωστών ζωγράφων της αρχαιότητας. Ενας δεύτερος Κεραμεικός ήταν θαμμένος στα εφτά στρέμματα της πλατείας Κοτζιά».
- Και η ταυτότητα των νεκρών;
«Δεν ήταν αμιγώς Αθηναίοι. Βρήκαμε Μιλήσιους, από τον Ραμνούντα, τη Βραυρώνα και άλλες περιοχές. Το ενδιαφέρον ήταν πως μετά τους Ερουλους, που έκαψαν και κατέστρεψαν την Αθήνα, πάνω από το νεκροταφείο αναπτύσσεται μια βιομηχανική περιοχή. Γίνονται εργαστήρια κεραμουργίας, όπου κατασκευάζουν λυχνάρια, αγγεία καθημερινής χρήσης και ακροκέραμα. Βρήκαμε τις μήτρες που χρησιμοποιούσαν και τα ονόματα μερικών κεραμέων από τους πιο φημισμένους της εποχής, όπως είναι οι Ευτύχης, Κρατερός, Ονήσιμος. Είδαμε τις υπογραφές τους στον πυθμένα πολλών λυχναριών».
- Πότε αρχίζει η περιπέτεια του μετρό;
«Τελειώνει η Κοτζιά το 1988 και αμέσως μετά αρχίζει η προετοιμασία για τα έργα του μετρό. Πρώτος σταθμός μας, το 1992, στην οδό Κοραή. Παίρνουμε λεπτά εργαλεία, γιατί περιμένουμε να βρούμε νεκροταφείο. Παλιότερα είχαν βρεθεί στην οδό Σταδίου, στην Κλαυθμώνος, ταφές. Η ανασκαφή, όμως, μας εκπλήσσει αρνητικά. Πέφτουμε σε βράχο με δεξαμενές. Στην Κοραή ήταν η κορυφή ενός λόφου. Η ανασκαφή τελειώνει σε 15 μέρες. Οι άνθρωποι του μετρό τα χάνουν. "Σκάψτε κι άλλο", μας λένε, γιατί είχαν υπολογίσει ότι η έρευνά μας θα διαρκούσε έξι μήνες. Μαζεύουμε τα εργαλεία μας και πάμε στο Σύνταγμα, στη λεωφ. Αμαλίας. Ενας δρόμος γεμάτος εκπλήξεις. Τα αρχαία αρχίζουν να αποκαλύπτονται μόλις βγαίνει η άσφαλτος. Ολη η ιστορία της πόλης περνάει από εκεί. Εχουμε ευρήματα από την υπομυκηναϊκή εποχή, δηλαδή τον 11ο αιώνα π.Χ., μέχρι την Οθωνική (19ος). Την αρχαιότερη μαρτυρία συνιστούν δύο υπομυκηναϊκοί τάφοι λαξευμένοι στον βράχο. με αγγεία και χάλκινα κοσμήματα. Ο ένας ήταν πάνω στην Αμαλίας και ο άλλος στην είσοδο του ξενοδοχείου "Μεγάλη Βρετανία". Αργότερα, βρήκαμε κι άλλον ένα στη Βουλή».
- Τι περιμένατε στο Σύνταγμα και εκπλαγήκατε με τα ευρήματα;
«Οι παλιότεροι μελετητές είχαν ταυτίσει την περιοχή με τους κήπους του Θεόφραστου και το Λύκειο του Αριστοτέλη, γιατί είχε βρεθεί εκεί ο "όρος Μουσών κήπου", που όπως φαίνεται ήταν από δεύτερη χρήση. Με βάση αυτό το εύρημα, όλοι, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, θεωρούσαν πως ήταν η περιοχή του Λυκείου, αλλά τελικά απεδείχθη πως δεν ήταν. Εμείς βρήκαμε τον δρόμο που περνούσε από τις Διοχάρους Πύλες (πρώην υπουργείο Παιδείας, στην οδό Μητροπόλεως) και ανηφόριζε προς τα Μεσόγεια. Βρήκαμε και την κοίτη του Ηριδανού ποταμού, που βγαίνει στον Κεραμεικό. Δεν θα ξεχάσω μια μέρα που έβρεξε και γέμισε νερά. Το μεσημεράκι, παίρνουν οι εργάτες το κολατσιό τους και μου λένε: "Πάμε να φάμε στην όχθη του ποταμού". Οι αναμνήσεις από την ανασκαφή, πολλές. Θυμάμαι πως πάνω στον δρόμο, που είχε στενέψει λόγω του σκάμματος, γινόταν χαμός από τα αυτοκίνητα. Κίνηση, βουή, κι εμείς ζούσαμε σε μια άλλη εποχή. Περπατούσαμε στους δρόμους των αρχαίων. Το συναίσθημα αυτό είναι τρομερό. Και το ένιωσα μόνο εκεί. Είδαμε την πρώτη οδό Αμαλίας, τη λιθόστρωτη, που χαράχτηκε εμπρός από τα ανάκτορα. Εβγαιναν συνεχώς νέα ευρήματα κι όλα σημαντικά, το Πεισιστράτειο υδραγωγείο, που ένα τμήμα του είναι ορατό στην πλατεία Συντάγματος, ένα ολόκληρο ρωμαϊκό λουτρό, βυζαντινοί σιροί... Είχαμε ολόκληρα κτίρια μπροστά μας».
- Δεν είχατε αγωνία για την τύχη όλων αυτών;
«Φυσικά. Τα βλέπαμε και αναρωτιόμαστε: τι θα γίνουν όλα αυτά; Ξέραμε πως σκάβαμε για τον κεντρικό σταθμό του μετρό. Αν δεν γινόταν, ακυρωνόταν όλο το έργο. Και μήπως μπορούσες να απαλλοτριώσεις την πλατεία Συντάγματος; Η απόδοση του χώρου ήταν μονόδρομος. Κάναμε μια επιλογή. Αποσπάσαμε τα σημαντικότερα, όπως ένα τμήμα του υδραγωγείου, το λουτρό, ένα ταφικό βάθρο, δύο σαρκοφάγους και έναν βυζαντινό σιρό και τα πήγαμε στην Πανεπιστημιούπολη Ζωγράφου, όπου εκτίθενται από τότε».

Ό,τι σώθηκε απο τα αρχαία της πλατείας Συντάγματος










- Ποιος είχε την ιδέα της ανάδειξης των αρχαίων στον σταθμό του Συντάγματος;
«Η ιδέα για την έκθεση αρχαίων και αντιγράφων τους στον σταθμό ήταν της Εφορείας μας, αλλά η ιδέα για την παρουσίαση της στρωματογραφίας ήταν του Μανόλη Κορρέ. Θεωρώ εξαιρετικής σημασίας την ανάδειξη των ευρημάτων μέσα στον σταθμό. Είχα συγκινηθεί τις πρώτες μέρες λειτουργίας του μετρό, που έβλεπα απλούς ανθρώπους να έρχονται να τα δουν. Ηταν μια δικαίωση των προσπαθειών μας. Προσωπικά, με ενδιαφέρει πολύ η κοινωνική διάσταση των αρχαίων. Είμαι τελείως αντίθετη με τη νοοτροπία κάποιων που κρατούν τα ευρήματα για τους εαυτούς τους και τους ειδικούς. Θέλω να γίνονται κοινό κτήμα για να αναπτύσσεται μια σχέση σεβασμού και αγάπης».
- Κι από το Σύνταγμα, πάτε στο Ζάππειο;
«Στο Ζάππειο. Στη συμβολή Αμαλίας και Ολγας, όπου επρόκειτο να γίνει ένα φρέαρ εξαερισμού, βρήκαμε το τεράστιο λουτρό που σώζεται ορατό κάτω από ένα ωραίο στέγαστρο. Στην περίπτωση αυτή θέσαμε βέτο. Το λουτρό ήταν σε εξαιρετική κατάσταση, με τους τοίχους σε μεγάλο ύψος και αποτελούσε ένα σύνολο απολύτως κατανοητό για τον επισκέπτη. Είπαμε στο μετρό: αυτό θα μείνει στη θέση του και εκείνο που θα μεταφερθεί θα είναι το φρέαρ εξαερισμού. Οπως κι έγινε».
- Ποια καταστροφή ήταν η πιο επώδυνη;
«Μου στοίχισε πολύ η πλατεία Συντάγματος. Αυτή η ανασκαφή άξιζε να διατηρηθεί, γιατί σωζόταν σε επάλληλα στρώματα η ιστορία όλης της πόλης. Επειτα στραφήκαμε στον Εθνικό Κήπο, στην Ηρώδου του Αττικού. Οταν γινόταν το κτίριο της προεδρικής φρουράς, δεκαετία του '80, είχε βρεθεί ένα ρωμαϊκό συγκρότημα με ψηφιδωτά και σπουδαία κινητά ευρήματα. Εμείς βρήκαμε τη συνέχειά του με δεκαπέντε δωμάτια. Τέσσερα από αυτά έφεραν ωραίες τοιχογραφίες, που εκτίθενται τώρα στο Βυζαντινό Μουσείο. Αρχικά είχε εκτιμηθεί ότι επρόκειτο για έπαυλη. Τώρα όλα συνηγορούν σε ένα δημόσιου χαρακτήρα συγκρότημα. Στην ίδια ανασκαφή, μέσα σε ένα βαθύ όρυγμα γεμάτο νερό, βρήκαμε εκείνο το περίφημο χάλκινο υστεροαρχαϊκό κεφάλι, που είναι έργο σπουδαίου Πελοπονήσιου γλύπτη και σύγχρονο με τον Ηνίοχο των Δελφών».
- Πώς να ήταν το Σύνταγμα στη Ρωμαϊκή εποχή;
«Η Αθήνα μετά την καταστροφή της από τους Ερουλους (267 μ.Χ.) στρέφεται στην παιδεία και ιδρύονται διάφορες σχολές, κάτι σαν ιδιωτικά εκπαιδευτήρια. Προτιμώνται περιοχές που έχουν νερά και πράσινο. Εχουμε βρει στήλες και επιγραφές που παραπέμπουν σε μια τέτοια χρήση στην περιοχή Συντάγματος, στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου και στον Εθνικό Κήπο, που συνορεύει με το Λύκειο (επί της οδού Ρηγίλλης). Είναι μια δική μου θεωρία, που θέλει ψάξιμο. Ωστόσο, μην ξεχνάτε πως στο Σύνταγμα για το γκαράζ της Βουλής βρήκαμε δύο ερμαϊκές στήλες με τα πορτρέτα του φιλοσόφου Χρυσίππου και του κωμικού ποιητή Ευπόλιδος, φίλου και αντιπάλου του Αριστοφάνη».
- Χρειάζεται πρωτίστως τύχη ο αρχαιολόγος;
«Προσωπικά, θεωρώ τύχη μου που έσκαψα το κέντρο της Αθήνας και κυρίως ότι έμεινε κάτι από αυτά. Ανασκαφικά χόρτασα. Ποτέ δεν με ενδιέφερε το φανταχτερό εύρημα, το άγαλμα το επώνυμο, αλλά το στοιχείο που συμπληρώνει την εικόνα που έχουμε για την Ιστορία. Ετσι, νιώθω ευτυχής γιατί έβαλα κι εγώ ένα λιθαράκι στην αποκατάσταση της Ιστορίας και της τοπιογραφίας της Αθήνας».
- Ενα όνειρο ανεκπλήρωτο;
«Να δημοσιευθεί μια μονογραφία με τα καινούργια στοιχεία που συμπληρώνουν και ανασκευάζουν την εικόνα που είχαμε ώς τώρα για την Αθήνα. Θα επιθυμούσα, επίσης, να γίνει κάποτε το Μουσείο της Πόλης των Αθηνών για να δει ο κόσμος τα χιλιάδες ευρήματα που έχουμε από 50 χρόνων ανασκαφές, κρυμμένα σήμερα στις αποθήκες. Πρόκειται για έναν τεράστιο πλούτο άγνωστων ευρημάτων, που δυστυχώς δεν απολαμβάνει κανείς».

Μία τρίτη περίπτωση που ελάχιστοι γνωρίζουν, είναι τα αρχαία που βρέθηκαν πρίν λίγα χρόνια κατά την διάρκεια εκσκαφών στο Μετρό του Πειραιά.
Ενα τέραστιο υδραυλικό σύστημα με δεξαμενές νερού και στοές που υδροδοτούσε την αρχαιά πόλη του Πειραιά γνωστο και ως «Ιπποδάμειο Σύστημα».









ΤΙ ΑΠΕΓΙΝΕ;
«Στην επιφάνεια», οι μοναδικές αρχαιότητες που ανακαλύφθηκαν στο πλαίσιο της επέκτασης του Μητροπολιτικού Σιδηρόδρομου στον Πειραιά, αναδύθηκαν με τη βοήθεια της σκαπάνης των αρχαιολόγων. «Στην επιφάνεια», οι ίδιες αρχαιότητες θα αναδειχθούν, μέσω φωτογραφιών και εποπτικών μέσων, στην ομώνυμη περιοδική έκθεση που διοργανώνει η Εφορεία Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, Πειραιώς και Νήσων, σε συνεργασία με την «Αττικό Μετρό ΑΕ», στο κτίριο Ξυλαποθήκη, επί της Οδού Πύλης 8 στις Αστικές Πύλες του Πειραιά...
Τα σχόλια είναι περιττά... ο επισκέπτης θα μπορεί να βλέπει βίντεο και φωτογραφίες...


ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Η απόφαση του ΚΑΣ είναι ξεκάθαρα μια πολιτική απόφαση και λειτουργεί προς όφελος τρίτων. Και τι εννοώ...
Το παράδειγμα από το νέο μουσείο της Ακρόπολης, με πάνω από 20 εκ. επισκέπτες και έσοδα που προσεγγίζουν τα 400 εκ. ευρώ στα δέκα χρόνια παρουσίας του, δεν λήφθηκε σοβαρά υπόψη.
Μια πόλη που αναβαθμίστηκε, άνοιξαν νέα ξενοδοχεία, νέα εστιατόρια και το ιστορικό κέντρο της πόλης των Αθηνών βίωσε και βιώνει τα ευεργετικά οφέλη της ύπαρξης του νέου μουσείου.
Αυτή τη στιγμή η Θεσσαλονίκη είχε την ευκαιρία να γίνει το πολιτισμικό επίκεντρο των Βαλκανίων και όχι μόνο.
Για φανταστείτε ένα τεράστιο αρχαιολογικό πάρκο με ένα νέο μουσείο που θα στέγαζε όλες τις αρχαιότητες που βρέθηκαν στην διάρκεια των ανασκαφών του Μετρό σε συνδυασμό με το Μετρό, το νέο λιμάνι που σχεδιάζουν και το νέο υπερσύγχρονο αεροδρόμιο «Μακεδονία».
Στην ουσία πρόκειται για ένα σύνολο το οποίο εντάσσεται στον αστικό ιστό με έναν εντελώς φυσιολογικό τρόπο. Έχει δύο πάρα πολύ σημαντικά μνημεία της μουσουλμανικής περιόδου, το τζαμί και το Μπεζεστένι. Έχει μία πλειάδα σημαντικών αρχαιολογικών χώρων όπως η Ρωμαϊκή αγορά, η Παναγία των Χαλκέων και η καινούργια αγορά Εμπράρ της περιοχής.
Επειδή λοιπόν, δεν είναι δυνατόν να μην έχουν σκεφτεί τα μακροπρόθεσμα οφέλη, θεωρώ πως η απόφαση αυτή κράταει την μιζέρια και την εσωστρέφεια της χώρας στην θέση της και δίνει την δυνατότητα σε γειτονικά κράτη να αναπτυχθούν και να γίνουν πόλος έλξης στην μάχη προσέλκυσης του Ευρωπαίου τουρίστα και όχι μόνο...
Δυστυχώς ο Προμηθέας είναι ακόμα δεσμώτης...


ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ...
Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον
στο μέλλον που φτιάχνετε όπως θέλετε
αφού η ιστορία σας ανήκει
σαρώστε το λοιπόν αν επιμένετε

Στ' αυτιά μου δε χωράνε υποσχέσεις
το έργο το `χω δει μη με τρελαίνετε
το πλοίο των ονείρων μου με πάει
σε κόσμους που εσείς δεν τους αντέχετε

Μένω μονάχος στο παρόν μου
να σώσω οτιδήποτε αν σώζεται
κι ας έχω τις συνέπειες του νόμου
συνένοχο στο φόνο δε θα μ' έχετε

Γυρίζω τις πλάτες μου στο μέλλον
το κόλπο είναι στημένο και στα μέτρα σας
ξεγράψτε με απ' τα κατάστιχά σας

στον κόπο σας δεν μπαίνω και στα έργα σας



 ΔΙΑΔΙΚΤΥΑΚΕΣ ΠΗΓΕΣ:
1.https://parallaximag.gr/thessaloniki/stathmos-venizelou-istories-kai-paramythia-to-chroniko
2.https://left.gr/news/kas-apofasise-na-apospasei-ta-arhaia-apo-metro-apisteyti-olonyktia-synedriasi
3.https://www.liberal.gr/politics/i-nea-sunthesi-tou-kas-den-aresei-stous-sundikalistes/263283
4.https://www.makthes.gr/kas-pos-eftase-stin-apofasi-gia-apospasi-ton-archaion-tis-venizeloy-248276
5.https://politik.gr/%cf%84%ce%b1-%ce%b5%cf%85%cf%81%ce%ae%ce%bc%ce%b1%cf%84%ce%b1-%cf%84%ce%bf%cf%85-%ce%bc%ce%b5%cf%84%cf%81%cf%8c-%ce%b8%cf%89%cf%81%ce%b1%ce%ba%ce%af%ce%b6%ce%bf%cf%85%ce%bd-%cf%84%ce%b7-%ce%b4/
6.https://www.ethnos.gr/politismos/68571_paolo-ontoriko-sto-ethnosgr-tha-kanete-lego-ti-byzantini-pompiia-poy-anakalypsate
7.https://www.kathimerini.gr/1056658/article/epikairothta/ellada/8essalonikh-kata-ths-apospashs-twn-arxaiwn-sth-venizeloy
8.https://www.cnn.gr/news/ellada/story/201308/thessaloniki-prosfygi-sto-ste-gia-tin-apospasi-ton-arxaion-sto-stathmo-venizeloy
9.https://www.tovima.gr/2008/11/24/archive/anatinakste-to-zagani/
10.https://www.tanea.gr/2013/03/08/greece/to-koyrema-ston-lofo-zagani/
11.http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=179307
12.https://www.dailymotion.com/video/xzna2h
13.https://www.pireaspiraeus.com/%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD-%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%86%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%CF%84%CE%B1-%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AC-%CE%B5%CF%85%CF%81%CE%AE%CE%BC/
14.https://www.trip2athens.com/el/see-n-do/attractions/museums/attraction-465/

ΠΗΓΗ: ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

TOP

0 ΧΡΟΝΟΠΛΗΚΤΟΙ:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)
Blog Widget by LinkWithin

Τα πάντα ρει...

Βαδίζοντας σε διάφορες περιοχές διαπιστώνεις πως ότι βλέπεις είναι μοναδικό ! Από τη μια στιγμή στην άλλη αυτή η εικόνα έχει περάσει στο παρελθόν ,τίποτα δεν παραμένει ίδιο , για χίλιους λόγους όταν θα ξαναπεράσεις από το ίδιο μέρος τίποτα πλέον δεν θα είναι ίδιο και ο λόγος...ο άνθρωπος... αυτός, καταστρέφει τα πάντα...